Οι προτάσεις του PERIVOS για τη Διαχείριση Απορριμμάτων στη Σαλαμίνα

 

Κατά τη συνάντηση του ΔΣ του Πέριβος στις 6/2/15 με την δήμαρχο Σαλαμίνας κα. Νάννου Ισιδώρα και με αφορμή το έγγραφο 192429/2-10-2014 της Περιφέρειας Αττικής για τη "Διατύπωση γνώμης επί ενός νέου μοντέλου διαχείρισης απορριμμάτων" καταθέσαμε γραπτώς τις προτάσεις μας οι οποίες είναι οι ακόλουθες:

ΠΡΟΤΑΣΗ

ΓΙΑ ΕΝΑ ΤΟΠΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΩΝ

ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ

Όλοι βιώνουμε μια απαράδεκτη περιβαλλοντικά και υψηλού οικονομικού κόστους κατάσταση που επικρατεί στον τομέα διαχείρισης απορριμμάτων.

• Κάδοι πράσινοι και μπλε μαζί, ανοιχτοί, σε λάθος σημεία και οι οποίοι μετακινούνται, άνευ λόγου πολλές φορές, και γύρω τους μικρές χωματερές με κάθε λογής υλικά. Οργανικά, ανακυκλώσιμα, κλαδέματα, ογκώδη, λάστιχα μέχρι και μπάζα.
• Αποκομιδή σε μη συγκεκριμένες ημέρες.
• Απορριμματοφόρα που φορτώνουν ανακατεμένα όλα τα απορρίμματα από όλους τους κάδους.
• Παράνομος και ακατάλληλος σταθμός μεταφόρτωσης.
• Ελλιπής καθαρισμός κοινοχρήστων χωρών.
• Έλλειψη κανονισμού καθαριότητας
• Ανενημέρωτοι πολίτες.

Και όλα αυτά όταν ο Δήμος στο ¨Επιχειρησιακό πρόγραμμα του Δήμου Σαλαμίνας 2011-2014¨, στο κεφάλαιο που αφορά τη διαχείριση των στερεών αποβλήτων, παρουσιάζει στοιχεία και δράσεις που έπρεπε να είχαν γίνει ή θα γίνουν, προκειμένου η διαχείριση των απορριμμάτων να γίνεται με νόμιμο και περιβαλλοντικά ορθό τρόπο.

Παρουσιάζονται λοιπόν τα παρακάτω στοιχεία.

Ο πληθυσμός του νησιού είναι 35 – 40.000 μόνιμοι κάτοικοι που ανέρχονται σε 280.000 την καλοκαιρινή περίοδο.

Οι παραγόμενες ποσότητες αστικών απορριμμάτων είναι 90 τόνοι ημερησίως που το καλοκαίρι γίνονται 174 τόνοι ημερησίως. Τα ογκώδη και εξωοικιακά, που αποτελούνται κυρίως από κλαδέματα κήπων και καθαρισμούς οικοπέδων κυμαίνονται από 70 – 100 τόνους ημερησίως και το καλοκαίρι 170 -200 τόνους. Δηλαδή η αναλογία αστικών και εξωοικιακών είναι 1:1

Για τη συλλογή τους υπάρχουν 2112 μεγάλοι κάδοι και 201 ατομικοί.

23 απορριμματοφόρα φορτηγά και 1 καδοφόρο συλλέγουν τα αστικά απορρίμματα.

3 φορτηγά, 3 φορτωτές, 2 αρπάγες συλλέγουν τα ογκώδη - εξωοικιακά

Το προσωπικό που απασχολείται στην αποκομιδή είναι 20 μόνιμοι και 35 – 40 συμβασιούχοι υπάλληλοι.

Τα απορρίμματα μεταφορτώνονται σε 3 press- containers και μεταφέρονται στο ΧΥΤΑ της Φυλής με υψηλό κόστος μεταφοράς (φερυ μποοτ, καύσιμα κλπ).

Η μεταφόρτωση γίνεται σε ακατάλληλο, παράνομο, νοικιασμένο χώρο για τον οποίο έχουν επιβληθεί πρόστιμα στο Δήμο.

Για την ανακύκλωση συσκευασιών έχουν χορηγηθεί από την Ελληνική Εταιρία Αξιοποίησης Ανακύκλωσης ΕΕΑΑ 477 μπλε κάδοι και 2 απορριμματοφόρα χωρητικότητας 10 κυβικών μέτρων το καθένα.

Λόγω της έλλειψης σήμανσης/σηματοδότησης/αναγραφής υλικών ανακύκλωσης στους κάδους, οι πολίτες κάνουν ανεξέλεγκτη ρίψη απορριμμάτων. Ως εκ τούτου δεν υπάρχει εκτίμηση για το ποσοστό ανακυκλώσιμων υλικών που ρίπτονται στους μπλε κάδους.

Ο ΠΕΡΙΒ.Ο.Σ., από το 2010, εκτιμώντας την κατάσταση και έχοντας την πεποίθηση και τη θέση για εναλλακτική διαχείριση των απορριμμάτων υπέβαλε, στην τότε δημοτική αρχή, σχέδιο ¨σταθμών ανακύκλωσης¨ σε συγκεκριμένα σημεία της πόλης, στα οποία θα υπήρχαν αποκλειστικά μπλε κάδοι με ειδική σήμανση για τα ανακυκλώσιμα υλικά. Τα προτεινόμενα σημεία ήταν στον αστικό ιστό της πόλης καθώς και σε χώρους δημοσίων υπηρεσιών, τραπεζών, ΚΕΠ, ΔΕΚΟ, σε όλα τα σχολεία και σε καταστήματα τα οποία θα αναλάμβαναν την ευθύνη χρήσης των κάδων. Επίσης πρότεινε να μην υπάρχουν μπλε κάδοι μαζί με κάδους συλλογής άλλων απορριμμάτων π.χ., οργανικών και να γίνει ενημέρωση των πολιτών, σχετική με την ανακύκλωση, με όλους τους πρόσφορους τρόπους. Η μελέτη επανακατατέθηκε και στην επόμενη δημοτική αρχή, χωρίς να τύχει της δέουσας αξιοποίησης.

Βλέποντας τον μεγάλο όγκο των κλαδεμάτων και των ογκωδών αντικειμένων διοργάνωσε ημερίδα στις 20/3/2011 με θέμα τη ¨διαχείριση απορριμμάτων¨, στην οποία ειδικοί επιστήμονες παρουσίασαν εφαρμοσμένες τεχνικές και μεθόδους διαχείρισης απορριμμάτων και κομποστοποίησης σε άλλες πόλεις τις Ελλάδας. Επιπλέον, φέραμε σε επαφή τους ίδιους επιστήμονες με το Δήμο προκειμένου να εφαρμοστούν οι ίδιες τεχνικές κομποστοποίησης και στη Σαλαμίνα, χωρίς αποτέλεσμα.

ΝΕΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΠΟΡΡΙΜΑΤΩΝ

Με βάση το νέο μοντέλο διαχείρισης απορριμμάτων, που προτείνει η νέα περιφερειακή αρχή για αποκεντρωμένο τρόπο, στη βάση τοπικών σχεδίων διαχείρισης των δήμων, στα πλαίσια του νόμου 4042/12, που ενσωματώνει την Κοινοτική Οδηγία 2008/98, ο Δήμος Σαλαμίνας πρέπει να προχωρήσει στην εκπόνηση σχεδίου διαχείρισης που θα στοχεύει:

Στην ολοκληρωμένη και ασφαλή διαχείριση των απορριμμάτων – αποβλήτων με σύγχρονες μεθόδους, φιλική προς το περιβάλλον και οικονομικά ωφέλιμη για τους δημότες. Για αυτό θα ληφθεί υπόψη η ιεράρχηση των δράσεων που περιγράφεται στο άρθρο 29 του ν.4042/12

1. πρόληψη
2. επαναχρησιμοποίηση
3. ανακύκλωση
4. κομποστοποίηση
5. διάθεση υλικών

ΑΝΑΘΕΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ

Για να προχωρήσει ένα τέτοιο σχέδιο πρέπει ο Δήμος να συμβληθεί, άμεσα, με πανεπιστημιακό ή πολυτεχνικό ίδρυμα, που ειδικεύεται στην εκπόνηση τέτοιων μελετών. Μια τέτοια μελέτη θα λαμβάνει υπόψη :

1. Το χώρο, που θα είναι στο ΒΙΟΠΑ ¨Γούβα Μπατσί¨.
2. Το ανθρώπινο δυναμικό που απασχολείται με τη διαχείριση απορριμμάτων (εργάτες καθαριότητας, οδηγοί, μηχανικοί, διοικητικό προσωπικό).
3. τα υλικά και τα μέσα ( απορριμματοφόρα, φορτηγά, αρπάγες, τεμαχιστής, κάδοι, πλυντήρια κάδων, σάρωθρα).
4. τη χωροταξία του νησιού ( κέντρο, περιφέρεια).
5. τη περιοδικότητα αποκομιδής.
6. τις αυξημένες ανάγκες της καλοκαιρινής περιόδου.
7. τον διαχωρισμό των απορριμμάτων στην πηγή. Οργανικά, ανακυκλώσιμα, εξωοικιακά.
8. τη μέριμνα διαχείρισης ειδικών και ενδεχομένως επικίνδυνων αποβλήτων:

                1. νοσοκομειακά, ιατρείων, οδοντιατρείων, ιατρικών εργαστηρίων.
                2. κρεοπωλείων, ιχθυοπωλείων, ιχθυοκαλλιεργειών, ελαιοτριβείων, τυροκομείων.
                3. τηγανέλαια
                4. χημικά, φυτοφάρμακα, ραδιενεργά

9. την δημιουργία χώρου – εργοστασίου διαχείρισης απορριμμάτων που θα περιλαμβάνει τον απαραίτητο ηλεκτρομηχανολογικό εξοπλισμό για το διαχωρισμό των σύμμεικτων απορριμμάτων σε ρεύματα, τα οποία θα οδηγούνται στους κατάλληλους υποδοχείς για:

                1. ανακύκλωση προϊόντων συσκευασίας
                2. αναερόβια κομποστοποίηση σε λέβητες παραγωγής βιοαέριου, το οποίο θα χρησιμοποιείται για τις ενεργειακές ανάγκες της εγκατάστασης και 

                    γενικότερα του ΒΙΟΠΑ σε συνέργεια με άλλες εγκαταστάσεις.
                3. σύστημα παραγωγής κομπόστ προς πώληση.
                4. σύστημα αδρανοποίησης υπολείμματος για εδαφοκάλυψη δασών, ανενεργών λατομείων κ.α.

10. ηλεκτρονικό σύστημα μηχανογράφησης και παρακολούθησης όλων των συστημάτων.

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΣΧΕΔΙΟΥ

Μετά την εκπόνηση της μελέτης ενημερώνονται οι δημότες:

1. Με ανοικτές συνελεύσεις σε κάθε γειτονιά.
2. Με έντυπο υλικό φυλλάδια, αφίσες.
3. Με ανακοινώσεις σε εφημερίδες, ηλεκτρονικό τύπο και ραδιόφωνα.
4. Με εκπαίδευση όλων των δημοτικών υπαλλήλων.
5. Με εκπαίδευση των εμποροϋπαλλήλων και των υπαλλήλων χώρων εστίασης.
6. Με εκπαίδευση μαθητών στα σχολεία.
7. Μέσω της ιστοσελίδας του Δήμου και μέσω αποκλειστικής τηλεφωνικής γραμμής.

ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ

Ο δημότης πρέπει να γνωρίζει τα πάντα γύρω από την διαχείριση των απορριμμάτων αφού αυτός την πληρώνει μέσω των ανταποδοτικών τελών. Δηλαδή:

1. Πόσα πληρώνει για την αποκομιδή των απορριμμάτων (μισθούς υπαλλήλων, καύσιμα, συντηρήσεις αυτοκίνητων και εξοπλισμού).
2. Πόσα πληρώνει για τον καθαρισμό και ευπρεπισμό των κοινόχρηστων χώρων.
3. Πόσα χρήματα ωφελείται ο Δήμος και κατ’ επέκταση ο ίδιος ο δημότης από την ανακύκλωση και την κομποστοποίηση, αφού τα παραγόμενα προϊόντα πωλούνται.
4. Πόσα χρήματα πληρώνει ή θα πληρώσει ο Δήμος σαν πρόστιμα ή θα παρακρατηθούν από τις κρατικές επιχορηγήσεις, (άρθρα 37, 44 ν.4042/12), αν οποιοσδήποτε δημότης ή ο ίδιος ο Δήμος παραβεί τη νομοθεσία και δεν διαχειριστεί τα απορρίμματα με τον κατάλληλο και νόμιμο τρόπο.
5. Τους όγκους των ανακυκλώσιμων και προϊόντων κομποστοποίησης, ανά έτος, σαν κίνητρο για περαιτέρω επιδόσεις και επίτευξη τοπικών και περιφερειακών στόχων.

ΑΔΕΙΟΔΟΤΗΣΕΙΣ

Εξυπακούεται ότι για όλες αυτές τις ενέργειες και δράσεις θα εξασφαλιστούν όλες οι νόμιμες αδειοδοτήσεις από την πολιτεία, σύμφωνα με το ν.4042/12 και τις σχετικές εθνικές και ευρωπαϊκές οδηγίες.

ΜΕΧΡΙ ΤΗΝ ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΤΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ

Άμεσα προτείνουμε να γίνουν τα εξής:

1. Εκπόνηση κανονισμού καθαριότητας, που θα περιλαμβάνει τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των δημοτών, αλλά και χρηστικές οδηγίες σχετικές με τη διαλογή των απορριμμάτων στην πηγή, δηλαδή σε κάθε σπίτι ή επιχείρηση. Έμφαση θα πρέπει να δοθεί στην επιβολή προστίμων σύμφωνα με την αρχή ¨ο ρυπαίνων πληρώνει¨ άρθρα 7, 15 του ν.4042/12.

2. Να επισκευαστεί ο τεμαχιστής και να προχωρήσει η κομποστοποίηση σε ανταποδοτική βάση για τους δημότες, που θα πηγαίνουν μόνοι τους τα κλαδέματα στο χώρο της κομποστοποίησης. Να μελετηθεί η διάθεση των προϊόντων του τεμαχιστή.

3. Σταθμοί ανακύκλωσης.

Να γίνεται διαχωρισμός 4 υλικών, χαρτί, πλαστικό, μέταλλο, γυαλί σε 4 διαφορετικού χρώματος κάδους, που θα τοποθετηθούν σε επιλεγμένα, σηματοδοτημένα και καλαίσθητα περίπτερα αποκλειστικά για την ανακύκλωση, στις πυκνοκατοικημένες περιοχές. Σαν βάση μπορεί να χρησιμοποιηθεί παλαιότερη μελέτη του ΠΕΡΙΒ.Ο.Σ.

4. Να διευκολύνει ο Δήμος την εγκατάσταση μηχανήματων ανταποδοτικής ανακύκλωσης (δίνονται δωρεάν από τις εταιρείες) σε επιλεγμένα σημεία της πόλης. π.χ. σούπερ μάρκετ, σχολεία, πλατείες στα οποία ο δημότης με κάθε ανακυκλώσιμο υλικό, που θα ρίχνει στο μηχάνημα, θα παίρνει είτε εκπτωτικό κουπόνι για αγορές, είτε να χορηγείται κάποιο ποσό σε οργανώσεις κοινωνικού χαρακτήρα.

5. Να επανεξετασθεί το σύστημα αποκομιδής και να γίνει νέος σχεδιασμός των σημείων τοποθέτησης των κάδων με περιορισμό των σημείων στην περιφέρεια και ενίσχυση σε σημεία με μεγάλη πυκνότητα πληθυσμού.

6. Ενεργοποίηση των μηχανημάτων, που έχει ο Δήμος, για πλύσιμο των κάδων και για καθαρισμό και πλύσιμο των κοινόχρηστων χώρων.

7. Να διατεθεί κλειστό κοντέινερ σε συγκεκριμένο χώρο για τη συλλογή, προς ανακύκλωση, ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών συσκευών.

8. Διαχείριση αδρανών υλικών

Δημιουργία και νομιμοποίηση χώρου απόθεσης αδρανών υλικών, προϊόντων κατεδαφίσεων και εκσκαφών, υποχρεωτικά για όλους, δημότες και επαγγελματίες. Ενημέρωση όλων των επαγγελματιών χωματουργών και των δημοτών. Επιβολή αυστηρών προστίμων για όποιον συλληφθεί να παραβαίνει την κείμενη νομοθεσία. Από την ανακύκλωση των υλικών αυτών, θα παράγονται πάλι αδρανή που θα καλύπτουν τις ανάγκες κατασκευών και δημόσιων έργων, δράση που θα μηδενίσει τις ανάγκες για τη λειτουργία νέων ή την επαναλειτουργία παλαιών λατομείων.

Ο ΠΕΡΙΒ.Ο.Σ.

Ο Περιβαλλοντικός Όμιλος Σαλαμίνας παλεύοντας για καθαρό περιβάλλον και βιώσιμη, αειφόρο ανάπτυξη της τοπικής οικονομίας θα συμβάλει με όλες τους τις δυνάμεις για την επίτευξη ενός νέου σύγχρονου και αναπτυξιακού μοντέλου τοπικού σχεδίου διαχείρισης απορριμμάτων. Τόσο στην σύνταξη των μελετών όσο και στην επικοινωνία και διάδοσή του στο ευρύ κοινό.