Σκουρλέτης: Αυτοί είναι οι τέσσερις άξονες των αλλαγών στον Καλλικράτη

Τις παρεμβάσεις και αλλαγές που δρομολογεί το υπουργείο Εσωτερικών, στην επικείμενη μεταρρύθμιση του «Καλλικράτη», παρουσίασε, ο Υπουργός Εσωτερικών, Πάνος Σκουρλέτης, στη διάρκεια του χαιρετισμού του, στο Θεματικό Συνέδριο Ορεινών Περιοχών που διοργανώνει η ΚΕΔΕ στο Δημαρχείο Κόνιτσας με θέμα: «Πολιτικές για την ισότιμη συμμετοχή των ορεινών Δήμων στην αναπτυξιακή ανασυγκρότηση της χώρας».

Οι παρεμβάσεις του υπουργείου Εσωτερικών, όπως τις ανάπτυξε ο κ. Σκουρλέτης, «αφορούν κρίσιμους τομείς που χρήζουν επανεξέτασης και αποσαφήνισης και εστιάζουν σε τέσσερις βασικούς άξονες:

— τη διακυβέρνηση των δήμων και τη σχέση τους με τους πολίτες

— τον αναπροσδιορισμό της κατανομής των αρμοδιοτήτων ανάμεσα στους βαθμούς της αυτοδιοίκησης αλλά και το Κράτος

— τον αναπτυξιακό ρόλο της Αυτοδιοίκησης

— και τα οικονομικά της».

Επίσης ο κ. Σκουρλέτης αναφέρθηκε διεξοδικά στις αλλαγές που έφερε το νέο πολυνομοσχέδιο για τους ΟΤΑ. Τις πρωτοβουλίες του υπουργείου για την ενίσχυση των ορεινών και νησιωτικών δήμων.

Ακολουθούν σημεία της τοποθέτησης του υπουργού Εσωτερικών:

«Προσερχόμενος σήμερα εδώ, θέλω να σας διαβεβαιώσω με πλήρη συνείδηση ότι απευθύνω έναν χαιρετισμό σε ανθρώπους οι οποίοι καθημερινά υπερασπίζονται ένα κομμάτι της ταυτότητας της πατρίδας μας, με ιδιαίτερο βάρος, με διαχρονική αξία, την ορεινότητα, τους ορεινούς δήμους. Μέσα σε ιδιαίτερες δύσκολες συνθήκες και αυτό προσδίδει ακόμα μεγαλύτερη αξία σε αυτό που κάνετε.

Κυρίες και κύριοι,

διανύουμε μια κρίσιμη μεταβατική περίοδο μεγάλης ευθύνης για όλους όσοι κατέχουν δημόσια αξιώματα είτε στο επίπεδο της κυβέρνησης είτε στο επίπεδο της αυτοδιοίκησης. Η έκβαση αυτής της περιόδου θα καθορίσει και την ταυτότητα της πατρίδας μας στην επόμενη φάση.

Όταν το 2015 η οικονομική κρίση – έχοντας πλέον μετατραπεί και σε πολιτική κρίση, σε κρίση αξιών και θεσμών -οδήγησε στην καθοριστική ανατροπή του πολιτικού συστήματος, πέρα από την σαφή εντολή του ελληνικού λαού να βγούμε από τα μνημόνια και από την επιτροπεία, να μπορέσουμε να ξανά σταθούμε ως χώρα, ως λαός στα πόδια μας, έθεσε, επιπρόσθετα και επιτακτικά, το ζήτημα της μετάβασης της χώρας σε μια νέα φάση, ώστε να αφήσει πίσω της τα κακώς κείμενα των τελευταίων 40 ετών, τη διαπλοκή, τα φαινόμενα διαφθοράς, την αναξιοκρατία, την κοινωνική και πολιτική υστέρηση.

Όλα αυτά κι ακόμη περισσότερα, που αφορούν σε έναν κύκλο που έκλεισε, αφού έδωσε όσα μπορούσε να δώσει. Δεν μηδενίζουμε ότι συνέβη στο παρελθόν, απλώς κοιτάμε τις ανάγκες του σήμερα και πώς θα μπορέσουμε να ανταποκριθούμε στις προκλήσεις και τα μελλοντικά στοιχήματα.

Την ιστορία της «επόμενης ημέρας» -και αυτό νομίζω ότι είναι ένα διαχρονικό συμπέρασμα- για τον τόπο μας δεν θα την γράψουν οι πρωταγωνιστές της προηγούμενης.
Νέοι θεσμοί, κανόνες και δομές, νέοι άνθρωποι, ιδέες και αντιλήψεις αναδύονται κάθε μέρα που περνάει. Και χαίρομαι όταν βλέπω ιδιαίτερα σε αρκετούς ορεινούς δήμους, ανθρώπους νέους στην ηλικία, μορφωμένους, να έχουν επιστρέψει στον τόπο τους, να έχουν εκλεγεί και να υπηρετούν αυτόν τον τόπο, να προσπαθούν να απαντήσουν στις καθημερινές αγωνίες των κατοίκων της περιοχής τους. Ήρθε ο καιρός λοιπόν να εμβαθύνουμε στις αξίες της δημοκρατίας, της κοινωνικής αλληλεγγύης και της λαϊκής συμμετοχής. Της δικαιότερης κατανομής των βαρών και ωφελειών υπέρ των πολλών, οι οποίοι συνεισέφεραν και τα περισσότερα όλα τα προηγούμενα χρόνια.

Σήμερα, πορευόμαστε βάση του συσχετισμού ανάμεσα στις ανάγκες και τις πραγματικές δυνατότητες, σε συνδυασμό με το πολιτικό όραμα που πρέπει να μας αντιπροσωπεύει. Ο συγκερασμός δεν είναι εύκολος. Εργαζόμαστε καθημερινά ώστε οι ανεκπλήρωτες ανάγκες να μειώνονται και οι δυνατότητες να αυξάνονται. Αλλά, ανεξάρτητα από τις εξελίξεις, τα εμπόδια ή τις ευτυχείς στιγμές αυτής της προσπάθειας, η Κυβέρνηση είναι δεσμευμένη και προσηλωμένη στην λαϊκή εντολή για αλλαγές με προοδευτικό και κοινωνικό πρόσημο. Αυτό αφορά και το χώρο της Αυτοδιοίκησης.

Είστε «αυτόπτες μάρτυρες» και διαχειριστές των δυσκολιών αυτής της περιόδου. Των πρωτόγνωρων αντιφάσεων που την χαρακτηρίζουν αυτή την περίοδο, αλλά και των καθημερινών δραμάτων που βιώνουν αρκετοί συμπολίτες μας. Άλλωστε είναι από τα χαρακτηριστικά του θεσμού της αυτοδιοίκησης Α’ βαθμού.
Θέλω να σας διαβεβαιώσω από αυτό το βήμα ότι δεν είστε μόνοι σας.

Είμαστε οι φυσικοί σας σύμμαχοι στις προσπάθειες που αφορούν στην Τοπική Αυτοδιοίκηση. Μπορούμε να φέρουμε μαζί το καινούργιο, ο καθένας από τη θέση του και με ευθύνη. Με σεβασμό στον ιδιαίτερο ρόλο και την ευθύνη που αναλογεί, στον καθένα από τη θέση του, με σεβασμό στη διακριτότητα των ρόλων.

Το θετικό στοιχείο αυτής της χρονικής συγκυρίας είναι ότι η θέση της χώρας βελτιώνεται διαρκώς, δείχνοντας ότι οι θυσίες, δίκαιες και άδικες, πιάνουν τόπο. Έχουμε σημαντικές εξελίξεις και σαφείς ενδείξεις για την ομαλή πορεία εξόδου από το Πρόγραμμα Οικονομικής Προσαρμογής τον Αύγουστο του 2018. Συνηγορούν σε αυτό, η δοκιμαστική επιτυχημένη έξοδος στις αγορές, η μείωση της ανεργίας, η βελτίωση των εξαγωγών, η αύξηση στον κλάδο της μεταποίησης και πολλά ακόμα τα οποία πλέον δεν είναι προσδοκίες, είναι καθημερινές ειδήσεις. Δεν περιγράφω «μαγικές εικόνες», πολλά μπορούν να ειπωθούν επίσης, για όσα έχουμε να κάνουμε ώστε να εδραιωθεί και στη συνέχεια να γίνει ορατή η βελτίωση της καθημερινότητας.

Κυρίες και κύριοι,

Σήμερα στεκόμαστε μπροστά σας με τη σιγουριά ότι οι ορεινοί δήμοι στηρίχθηκαν ουσιαστικά από το Υπουργείο Εσωτερικών κι αυτή η στήριξη συνιστά δείγμα γραφής για τις επόμενες κινήσεις, για τις επόμενες αποφάσεις που θα λάβουμε για την ομαλή λειτουργία των ορεινών δήμων. Θα μπορούσα να σας πω ότι το “moto” του υπουργείου Εσωτερικών είναι, «Δεν υποσχόμαστε περισσότερα από αυτά που μπορούμε να κάνουμε» και αυτό θα το έχετε διαπιστώσει, με τα λίγα μέσα που διαθέτουμε, μέσα στο περιοριστικό πλαίσιο, όχι δημιουργώντας ψεύτικες προσδοκίες.

Μέσα λοιπόν σε αυτό το πλαίσιο το προηγούμενο χρονικό διάστημα:

— Κατευθύνθηκαν στους ορεινούς δήμους τα περισσότερα από τα 20 εκατ. ευρώ της έκτακτης οικονομικής ενίσχυσης που δώσαμε για το 2017 σε 85 δήμους. Πρόκειται για μια απόφαση που προέκυψε από την καταγραφή των ειδικότερων προβλημάτων που αντιμετωπίζει αυτή η κατηγορία δήμων, με τα ιδιαίτερα γεωμορφολογικά και δημογραφικά χαρακτηριστικά τους.

— Το Υπουργείο Εσωτερικών στάθηκε αρωγός και στην προσπάθεια των ορεινών δήμων για την αποκατάσταση ζημιών που προκλήθηκαν από ακραία καιρικά φαινόμενα, καθώς και για την αντιμετώπιση του φαινομένου της λειψυδρίας. Την περίοδο 2016 – 2017, θέλω να σας θυμίσω ότι οι ορεινοί δήμοι ενισχύθηκαν, στη βάση αιτημάτων τους, με περίπου 14 εκατ. ευρώ για αυτούς τους σκοπούς.

— Στο πλαίσιο του προγράμματος για την κάλυψη ληξιπρόθεσμων οφειλών των δήμων, οι ορεινοί δήμοι έλαβαν περίπου 15 εκατ. ευρώ, έτσι ώστε να μην στερηθούν αντίστοιχους πόρους που προορίζονται για υπηρεσίες προς τους δημότες τους.

— Πρόσφατα δημιουργήσαμε ένα παρόμοιο πρόγραμμα, που αξιοποίησε πόρους, το Πρόγραμμα «ΑΚΣΙΑ» και αφορά στην κάλυψη χρεών των δήμων που προκύπτουν από τελεσίδικες δικαστικές αποφάσεις. Ήδη έχουν αποδοθεί περίπου 1,8 εκατ. ευρώ και συνεχίζουμε.

Η σημασία του είναι μεγάλη επειδή αυτές οι δικαστικές αποφάσεις αιφνιδιάζουν πολλές φορές τους δήμους και απειλούσαν τους προϋπολογισμούς τους. Άλλωστε αφορούν και τη θητεία ανθρώπων που υπηρετούσαν και πριν από εσάς τους δήμους. Αλλά υπάρχει και η συνέχεια, όπως και στο Κράτος όταν εμείς ξεπληρώνουμε χρέη προηγούμενων κυβερνήσεων, έτσι κι εσείς στους δήμους σας, είστε υποχρεωμένοι να ξεπληρώνετε χρέη προηγούμενων διοικήσεων. Μας ζητήσατε βοήθεια, ήταν εύλογο το αίτημά σας και βρήκαμε λύση.

Σ’ αυτό το σημείο θέλω να υπογραμμίσω ότι πέρα από την πρακτική σημασία και το συγκεκριμένο πρόγραμμα αποδεικνύει επίσης η αξία του διαλόγου και της συνεννόησης ανάμεσά μας. Δεν νομίζω ότι έχει κανείς να καταλογίσει στην προσπάθεια εξυπηρέτησης πάνω στα συγκεκριμένα τα έκτακτα προβλήματα εκ μέρους του υπουργείου Εσωτερικών, την οποιαδήποτε μεροληψία. Με τον ίδιο αντικειμενικό τρόπο προσεγγίζουμε τον κάθε δήμο, τον κάθε ορεινό δήμο και προσπαθούμε με αυτά που διαθέτουμε να ανταποκριθούμε.

— Τον περασμένο Μάιο εγκρίθηκαν 82 στοχευμένες προσλήψεις τακτικού ειδικού επιστημονικού προσωπικού στους μικρούς νησιωτικούς και ορεινούς δήμους, για την υλοποίηση του αναπτυξιακού στρατηγικού σχεδιασμού τους, μέσω της στελέχωσης των τμημάτων που είναι επιφορτισμένα με την ωρίμανση μελετών για την απορρόφηση κονδυλίων από προγράμματα ΕΣΠΑ. Θέλω, επίσης, να ξέρετε ότι τα αιτήματα των ορεινών δήμων για προσωπικό προωθούνται κατά προτεραιότητα προς το αρμόδιο Υπουργείο Διοικητικής Ανασυγκρότησης για να ληφθούν υπόψη στην επόμενη κατανομή τακτικού προσωπικού.

— Συμμετείχαμε ενεργά σε μία ακόμη διευθέτηση, ώστε να χρηματοδοτείται η ωρίμανση μελετών για τους ορεινούς δήμους μέσω του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων. Ακούστηκε και πριν από λίγο, είναι εδώ και ο κ. Βαρλαμίτης, ο άνθρωπός μας, ο οποίος έχει βοηθήσει τα μάλα την τοπική αυτοδιοίκηση, βλέπω δίπλα τον κ. Κωτσόπουλο από την ΕΕΤΑΑ, ο συνδυασμός των οποίων είναι πολύτιμος στις μέρες μας και μας δίνει τη δυνατότητα να ξεπερνάμε καθημερινά προβλήματα που προκύπτουν είτε από την υποστελέχωση είτε από άλλου είδους προβλήματα που αντιμετωπίζουν.

— Επιλύσαμε την πρόσφατη κρίση στον τομέα της καθαριότητας των ΟΤΑ. Θα έλεγα ότι κόψαμε έναν γόρδιο δεσμό, ο οποίος ερχόταν από τα παλιά, με έναν τρόπο που θα επιτρέψει στους ορεινούς δήμους, για πρώτη φορά εδώ και πολλά χρόνια, να καλύψουν τις ανάγκες τους για την αποκομιδή των απορριμμάτων με μόνιμο προσωπικό. Σε συνθήκες περιορισμού των προσλήψεων, αλλά όπως γνωρίζετε, επειδή αυτές οι προσλήψεις βασίζονται στα ανταποδοτικά έσοδα, δεν υπόκεινται στον κανόνα του περιορισμού των προσλήψεων του 1 προς τέσσερα, που ισχύει για τους άλλους τομείς. Όλοι καταλαβαίνουμε το πολλαπλασιαστικό όφελος για τους ορεινούς δήμους συγκριτικά με τους δήμους αστικών κέντρων.

— Στο σημείο αυτό θα ήθελα να αναφερθώ και στην πρόσφατη νομοθετική μας ρύθμιση, με την οποία δίνουμε τη δυνατότητα παροχής κινήτρων, στέγασης και σίτισης, από απομακρυσμένους δήμους για να υποστηρίξουν την τοποθέτηση στην περιοχή τους γιατρών, νοσηλευτών, πυροσβεστών και προσωπικού άλλων απαραίτητων ειδικοτήτων. Ήταν κι αυτό κάτι που μας το ζητήσατε εσείς, γιατί αντιλαμβανόμαστε τι σημαίνει να στηρίζεις τη ζωή και τις ανάγκες των κατοίκων στους ορεινούς δήμους, ώστε να έχουν μια στοιχειώδη κάλυψη, είτε στο πεδίο της παιδείας είτε στο πεδίο της υγείας.

Κυρίες και κύριοι,

Για πάρα πολλά χρόνια οι ορεινές περιοχές, ανεξάρτητα από τη διοικητική τους δομή, κρατήθηκαν στο περιθώριο της ανάπτυξης, με ιδιαίτερα αρνητικές συνέπειες για τη χώρα μας. Και ιδιαίτερα αυτό φάνηκε τα χρόνια της ύφεσης. Είμαστε διαμετρικά αντίθετοι με αυτή την προσέγγιση και τα όσα ανέφερα πριν το αποδεικνύουν.

· Αναφερόμαστε στην καταδίκη των μικρών και μεσαίων οικονομικών εγχειρημάτων, στο όνομα μιας γενικής και αόριστης αντίληψης για τη μεγέθυνση της οικονομίας και της παραγωγής

· Είμαστε υπέρ της κοινωνικής οικονομίας, η οποία μπορεί να συνενώσει διάσπαρτες δυνάμεις, όπου αυτό απαιτείται

· Είμαστε υπέρ της επιχειρηματικής δραστηριότητας, η οποία καλύπτει υπαρκτές ανάγκες, ανεξάρτητα από το μέγεθός της. Και αυτό πρέπει να το υπογραμμίζουμε ιδιαίτερα για τη δική μας, μικρή χώρα με τις ιδιομορφίες οι οποίες διαφοροποιούν την οικονομία μας από άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Σήμερα η ραχοκοκαλιά της ελληνικής οικονομίας είναι οι μικρές και οι πολύ μικρές επιχειρήσεις.

· Επιζητούμε μεγάλες επενδύσεις, μα δεν θα αποκλείσουμε την οικονομία και την κοινωνία από μικρότερες δυνάμεις που ζητούν την ευκαιρία να δοκιμαστούν και να δημιουργήσουν στον τόπο τους.

Είμαι απόλυτα πεπεισμένος ότι ο αδρανής πλούτος της περιφέρειας και ειδικότερα των ορεινών περιοχών, πρέπει και μπορεί να ενεργοποιηθεί προς το συνολικό συμφέρον της χώρας μας. Θυμάμαι, κι επιτρέψτε μου να αναφερθώ στην πρώτη επίσκεψή μου ως υπουργός σε ορεινό δήμο στο Παρανέστι, που ακριβώς μου παρουσίαζε η δήμαρχος τις μεγάλες δυνατότητες που υπάρχουν για την αξιοποίηση του φυσικού κεφαλαίου της περιοχής, με οικονομικές ιδέες, όπου η φαντασία μπορεί να τις κάνει πραγματικότητα. Πρέπει να απελευθερώσουμε αυτές τις δημιουργικές δυνάμεις, οι οποίες δεν απαιτούν πάντοτε πόρους, απαιτούν όμως μεράκι, φαντασία, παράκαμψη της γραφειοκρατίας. Ζούμε λοιπόν σε μια εποχή όπου το αυθεντικό σπανίζει κι εσείς την αυθεντικότητα την έχετε σε αφθονία. Υπάρχει η δυνατότητα απελευθέρωσης εγκλωβισμένων δυνάμεων στις ορεινές περιοχές κι εμείς, ως Κυβέρνηση, εργαζόμαστε συστηματικά προς αυτή την κατεύθυνση.

Πρόσφατα ψηφίστηκε ένας νόμος που ρυθμίζει με θετικό τρόπο πολλά ζητήματα λειτουργίας των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης Α’ Βαθμού. Άλλωστε, σε μεγάλο βαθμό βασίστηκε σε θέσεις των φορέων της. Ο νόμος 4483/17 μπορεί να αντιμετωπιστεί ως ένα προοίμιο των μεγάλων παρεμβάσεών μας στο θεσμικό πλαίσιο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.

Επιτρέψτε μου να αναφέρω επιγραμματικά κάποια ενδεικτικά σημεία του:

· Όπως ο εκσυγχρονισμός του θεσμικού πλαισίου οργάνωσης και λειτουργίας των Δημοτικών Επιχειρήσεων Ύδρευσης Αποχέτευσης. Είναι ένα εργαλείο, πετυχημένο, πια, το οποίο έχει αντέξει στα τελευταία χρόνια της κρίσης, το οποίο θωρακίσαμε έτσι ώστε να μπορεί να ανταποκριθεί στην μετέπειτα φάση, χωρίς ωστόσο να λέμε ότι έχουμε λύσει και όλα τα προβλήματα αυτών των επιχειρήσεων.

· Άλλο σημείο, η χορήγηση αντιμισθίας στο σύνολο, πλέον, των αντιδημάρχων και αποζημίωσης για τη συμμετοχή στα δημοτικά συμβούλια μη αστικών δήμων, σε δημοτικούς συμβούλους. Κύριε πρόεδρε της ΚΕΔΕ θυμόσαστε ότι κατά τη συζήτηση αυτής της διάταξης, μας είπαν ότι θα χρεοκοπήσουμε τη χώρα. Διότι δώσαμε τη δυνατότητα σε ανθρώπους οι οποίοι από το υστέρημά τους προσφέρουν και κατέχουν κρίσιμες θέσεις, και πρέπει να τους αναγνωρίζουμε το αυτονόητο, την αντιμισθία, γεγονός που συμβάλει και στη χρηστή διαχείριση όλων αυτών των λειτουργιών. Αυτά λοιπόν καμιά φορά, δεν γίνονται αντιληπτά και κατανοητά από τα συστημικά Μέσα μαζικής ενημέρωσης. Αλλά και από διάφορες άλλες δυνάμεις οι οποίες πολλές φορές στο λόγο τους προσεγγίζουν τα θέματα ισοπεδωτικά.

· Παρέχουμε τη δυνατότητα ρύθμισης οφειλών τρίτων προς ΟΤΑ Α’ Βαθμού με πολύ ευνοϊκούς όρους.

· Επέκταση της παροχής Μέσων Ατομικής Προστασίας και στους συμβασιούχους της καθαριότητας των ΟΤΑ. Είδατε πόσο τραγικά επίκαιρες ήταν αυτές οι ρυθμίσεις. Με τον μεγάλο αριθμό θανατηφόρων ατυχημάτων που έχουν συμβεί στην καθαριότητα τους τελευταίους μήνες. Και χρειάζεται μια εγρήγορση από όλους μας.

· Επεκτείναμε το επίδομα επικίνδυνης και ανθυγιεινής εργασίας σε ειδικότητες εργαζομένων που αυτονόητα θα έπρεπε να το λαμβάνουν.

· Συστήθηκε η Ειδική Γραμματεία Ιθαγένειας, με στόχο την χάραξη πολιτικής για τη διευκόλυνση του έργου των υπηρεσιών.

· Θεσπίσαμε ένα έργο που κατά κύριο λόγο αφορά τους δήμους και τους πολίτες, το «Μητρώο Πολιτών», ένα πολύ σημαντικό βήμα στον τομέα της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης. Σε λίγες εβδομάδες θα έχουμε την εφαρμογή, η οποία θα συνδέει δημοτολόγια και ληξιαρχεία και θα απαλλάξει τον πολίτη από την ανάγκη να προσκομίζει αυτά τα έγγραφα. Σύντομα θα έχουμε νεότερα ως προς την ενεργοποίηση του συστήματος.

Θα μπορούσαμε να μιλάμε πολλή ώρα για τα, περισσότερα από 130, άρθρα αυτού του νόμου, όμως είμαι σίγουρος ότι είστε καλά ενημερωμένοι. Πριν αναφερθώ στις επόμενες παρεμβάσεις μας, θέλω μόνο να επισημάνω την σημασία που έχει για το Υπουργείο Εσωτερικών το ζήτημα της πρόσληψης τακτικού προσωπικού στις υπηρεσίες καθαριότητας των δήμων, με τον διαγωνισμό που έχει δρομολογηθεί μέσω ΑΣΕΠ. Αποτρέψαμε την – με όρους «εισβολής» – είσοδο ιδιωτικών συμφερόντων σε έναν κρίσιμο τομέα, την καθαριότητα στην Τοπική Αυτοδιοίκηση. Κι έτσι νομίζω πως με καλύτερους όρους προσεγγίζουμε το θέμα στην επόμενη φάση.

Η πολιτική μας προσέγγιση προσβλέπει σε μια Αυτοδιοίκηση πιο ισχυρή, περισσότερο αντιπροσωπευτική και δημοκρατική, με σεβασμό στην, εκπορευόμενη από το Σύνταγμα, αυτοτέλειά της. Πρέπει Πολιτεία και άνθρωποι της αυτοδιοίκησης, να δημιουργήσουμε αυτό που διακηρυκτικά ίσως οι περισσότεροι αποδεχόμαστε, περισσότερο πραγματικό χώρο στην αυτοδιοίκηση. Αυτή είναι η στόχευσή μας. Τα βασικά πεδία παρέμβασης της επερχόμενης αναθεώρησης του θεσμικού πλαισίου τα έχετε υπόψη σας, εξάλλου ο διάλογος είναι εξαντλητικός και ο αντίλογος σε ορισμένα θέματα ακούστηκε επαρκώς και βοηθά πολλές φορές και έχει ληφθεί υπόψη, ενώ η όλη διαδικασία βρίσκεται σε εξέλιξη.

Βεβαίως, οι επικείμενες αλλαγές στον «Καλλικράτη» οφείλουν να υπηρετήσουν την ώριμη ανάγκη της κοινωνίας για τον εκσυγχρονισμό των δομών της δημόσιας διοίκησης και της Αυτοδιοίκησης. Ταυτόχρονα, πρέπει να βοηθήσουν την Αυτοδιοίκηση να συμβάλλει στους συνολικούς της στόχους και τις προσπάθειες για την παραγωγική και οικονομική ανασυγκρότηση της χώρας. Η πορεία προς τη λήξη του φαύλου κύκλου των θυσιών, ώστε να επανακάμψει η κοινωνία θα είναι ασθενική, αν δεν συντονίσουμε τις δυνάμεις μας, αν σε αυτή την προσπάθεια δεν έχει το δικό της μερίδιο η Τοπική Αυτοδιοίκηση.

Αρκετά χρόνια εφαρμογής του «Καλλικράτη» αποκάλυψαν τα αδύνατα σημεία του. Η παρέμβασή μας, λαμβάνοντας υπόψη τις πραγματικές δυνατότητες αυτής της περιόδου, θα επιδιώξει να βελτιώσει ορισμένες πλευρές του, παράλληλα με τις τομές που θα επιδιώξουμε. Θέλω να επισημάνω ότι θεματικές συζητήσεις όπως η σημερινή, βοηθούν πάρα πολύ αυτή την προσπάθεια, τόσο στο πεδίο των μεταρρυθμίσεων στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, όσο και για την οικονομική επανεκκίνηση της χώρας.

Οι παρεμβάσεις του υπουργείου Εσωτερικών αφορούν κρίσιμους τομείς που χρήζουν επανεξέτασης και αποσαφήνισης και εστιάζουν σε τέσσερις βασικούς άξονες:

· τη διακυβέρνηση των δήμων και τη σχέση τους με τους πολίτες

· τον αναπροσδιορισμό της κατανομής των αρμοδιοτήτων ανάμεσα στους βαθμούς της αυτοδιοίκησης αλλά και το Κράτος

· τον αναπτυξιακό ρόλο της Αυτοδιοίκησης

· και τα οικονομικά της

Θα αναφερθώ εν συντομία σε ορισμένα σημεία παρέμβασης:

§ Οι αλλεπάλληλες δομικές παρεμβάσεις των τελευταίων ετών στην Τοπική Αυτοδιοίκηση δεν επέφεραν τις αναγκαίες αλλαγές στα ζητήματα της λαϊκής συμμετοχής. Επανασχεδιάζονται οι θεσμοί ενδοδημοτικής αποκέντρωσης, ώστε να δημιουργηθούν ισχυρές τοπικές δομές στο εσωτερικό κάθε δήμου, με ουσιαστικές αρμοδιότητες, σε συνδυασμό με την ενίσχυση των θεσμών άμεσης κοινωνικής συμμετοχής. Παράλληλα δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στην προώθηση της μητροπολιτικής διακυβέρνησης.

§ Θεσμοθετείται ένα απλό και διαυγές σύστημα διακυβέρνησης, ανοιχτό, πλουραλιστικό και με νέες διαδικασίες όπως η συμμετοχή με δικαίωμα λόγου των εργαζομένων στα όργανα, είτε του Δήμου είτε της Περιφέρειας

§ Ενισχύονται οι διαδικασίες συμμετοχικής κατάρτισης του προϋπολογισμού των ΟΤΑ, ώστε να έχει λόγο στον αυτοδιοικητικό σχεδιασμό και η τοπική κοινωνία.

§ Εκτιμάμε ότι πέρα από κάθε αμφιβολία και δισταγμό, η απλή αναλογική μπορεί να εκφράσει στο μέγιστο βαθμό τη λαϊκή εντολή. Ειδικά στην Τοπική Αυτοδιοίκηση κι εφόσον ενισχυθούν οι συμμετοχικοί θεσμοί, η εύρεση «κοινού τόπου» με συνεργασίες και συγκλίσεις, είναι πλέον δυνατή σε ακόμη μεγαλύτερο βαθμό και με πιο υγιείς όρους, απ’ ότι σήμερα. Θα προωθηθεί έτσι, μια αλλαγή η οποία αποτυπώνει την θετική απαίτηση της κοινωνίας και δημιουργεί νέους δημοκρατικούς όρους αποτελεσματικής διακυβέρνησης. Στη βάση αυτή, αποσυνδέονται οι αυτοδιοικητικές εκλογές από τις ευρωεκλογές, ενώ διατηρείται ο θεσμός του Δημάρχου και του Περιφερειάρχη.

§ Σχεδιάζεται ένα μοντέλο αναπροσδιορισμού των ασκούμενων από την Τοπική Αυτοδιοίκηση και την κρατική Διοίκηση αρμοδιοτήτων, ώστε να ενισχυθεί ο θεσμικός ρόλος και η αποτελεσματικότητα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Αυτό που λέμε επανακαθορισμός ή ξεκαθάρισμα των αρμοδιοτήτων δεν είναι κάτι απλό. Για παράδειγμα μόνο το υπουργείο που υπηρετούσαμε μαζί με τον Γιάννη Τσιρώνη, το Υπουργείο Ενέργειας και Περιβάλλοντος, έχει πάνω από 500 αρμοδιότητες που ασκούνται από υπουργείο, από την Αποκεντρωμένη Διοίκηση, από την Περιφέρεια και τους δήμους. Είναι μια εργασία βάθους που δεν έγινε ποτέ γιατί αρεσκόμασταν μέχρι τώρα σε αυτό τον τόπο να μιλάμε για διακηρύξεις αλλά να μην σκάβουμε από κάτω. Να δούμε τι θεμελιώνει πραγματικά και τι κάνει πραγματικότητα αυτές τις καλές προθέσεις. Αυτό είναι ένα δύσκολο έργο, το οποίο το κάνουμε σε δύσκολες συνθήκες. Όσο μπορέσουμε λοιπόν θα σκάψουμε μαζί και ότι είναι ώριμο θα το πράξουμε από κοινού.

§ Η νέα κατηγοριοποίηση των δήμων είναι πολύ σημαντική –το αναφέρατε κι εσείς- βάσει των ιδιαίτερων κοινωνικών και γεωγραφικών χαρακτηριστικών τους, θα επιχειρήσει να αμβλύνει τις επιπτώσεις της διακριτής αντιμετώπισης δήμων ειδικών κατηγοριών, όπως οι ορεινοί, οι οποίοι στο σημερινό καθεστώς υφίστανται τις συνέπειες μιας ισοπεδωτικής και οριζόντιας προσέγγισης. Και μπορώ να θυμηθώ τις πολλές περιπτώσεις που δήμαρχοι ορεινών περιοχών μου μιλούσαν για τις μεγάλες αποστάσεις, το προβληματικό οδικό δίκτυο, τις μεγάλες ανάγκες σε καύσιμα, την φθορά ή την έλλειψη των υλικών, αλλά και την αδικία του να αξιολογούνται μόνο ως προς τον πληθυσμό κι έτσι να λαμβάνουν μικρότερη χρηματοδότηση από αυτή που πραγματικά έχουν ανάγκη ή τους αναλογεί.

§ Δημιουργούνται, επίσης, νέα εργαλεία χρηματοδότησης και διαμορφώνονται ρυθμίσεις για τη διασύνδεση των ΟΤΑ με αναπτυξιακά προγράμματα και πιστώσεις. Επικαιροποιούνται οι διαδικασίες του αναπτυξιακού προγραμματισμού, με τη θεσμοθέτηση συνεργειών μεταξύ όλων των βαθμίδων της διοίκησης και σταθερή συμμετοχή της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.

§ Μελετάται η δυνατότητα για διαδημοτικές και διαπεριφερειακές και διαβαθμιδικές συνεργασίες. Ξέρουμε αυτή τη στιγμή ότι αυτό το οποίο θα θέλαμε, το ιδανικό να υπάρχει αν είναι δυνατόν σε κάθε δήμο, υπηρεσία Πολεοδομίας. Είναι ρεαλιστικό σήμερα; Δεν είναι, παρόλα αυτά μπορούμε να το αντιμετωπίσουμε όχι στα πλαίσια μιας ρύθμισης που στις περισσότερες των περιπτώσεων δεν λειτούργησε. Μπορούμε όμως να απαντήσουμε σε αυτό το θέμα μέσα από διαδημοτικές και διαπεριφερειακές συνεργασίες. Αυτά είναι τα σημεία που μελετάμε τώρα για αυτό το θέμα και πολύ σύντομα θα τα έχετε με ένα συγκεκριμένο και διατυπωμένο τρόπο.

§ Μελετάται, επίσης, η αλλαγή του τρόπου κατανομής της κρατικής επιχορήγησης στους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης, βάσει ενός αλγορίθμου που θα λαμβάνει υπόψη το ελάχιστο κόστος λειτουργίας ενός ΟΤΑ. Ταυτόχρονα, θα περιορίζει τις ανισότητες που λειτουργούν σε βάρος των μικρών και μειονεκτούντων δήμων. Ο κ. Καμίνης έφυγε, το λέω γιατί είναι ο δήμαρχος της Αθήνας και κ. Πατούλη που είστε δήμαρχος στο Μαρούσι ή κ. Μπίρμπα που είστε δήμαρχος Αιγάλεω, πρέπει να καταλάβουμε αυτή την αναγκαιότητα και όταν πάμε να κάνουμε πράξη αυτή την κατηγοριοποίηση, την νέα ανακατανομή, πρέπει να δείξουμε ένα πλεόνασμα καρδίας και να καταλάβουμε τις πραγματικές ανάγκες που έχει ο τόπος μας και ο τόπος μας δεν είναι μόνο η Αθήνα, η Θεσσαλονίκη και τα μεγάλα αστικά κέντρα.

§ Γίνεται η επεξεργασία ενός νέου, δημοκρατικού και σύγχρονου, αποτελεσματικού και διαφανούς συστήματος οικονομικής διαχείρισης και δημοσιονομικής εποπτείας των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης, που θα εξασφαλίζει και τη βιωσιμότητα και τις αρχές της αυτοτέλειάς τους. Σ’ αυτό το πλαίσιο εξετάζονται νέα κριτήρια κατανομής και τρόποι είσπραξης των ιδίων εσόδων. Επίσης, ιδρύονται μονάδες Εσωτερικού ελέγχου των ΟΤΑ για την αντικειμενική αξιολόγηση διαδικασιών και λειτουργιών.

Κυρίες και κύριοι εκπρόσωποι της Τοπικής Αυτοδιοίκησης,

Θα μας δοθεί η ευκαιρία να μιλήσουμε αρκετές φορές το επόμενο διάστημα και θέλω να ξέρετε, όπως νομίζω ότι έχετε διαπιστώσει, ότι οι πόρτες του γραφείου μου και των συνεργατών μου, είναι ανοιχτές για εσάς και για τους συνεργάτες, όποτε θέλετε.

Τους λίγους αυτούς μήνες που βρίσκομαι στο υπουργείο διαπίστωσα τα μεγάλα προβλήματα, αλλά και τις μεγάλες δυνατότητες της χώρας μας.

Η ανάγκη υπέρβασης της κρίσης και της θεσμικής καθυστέρησης, είναι επιτακτική και μας αφορά όλους. Είναι ένας στόχος που περνά από την οικονομική ανάταξη, αλλά και από την θεσμική πρόοδο και την επαναφορά των δικαιωμάτων του κόσμου της εργασίας.
Για να τα κατορθώσουμε αυτά, δίνουμε μια διαρκή μάχη σε πολλά επίπεδα ώστε να διατηρήσει, αλλά και να διευρύνει η Ελλάδα την ευρωπαϊκή της ταυτότητα. Μα και να συμβάλλει στη διαμόρφωση μιας νέας ευρωπαϊκής ταυτότητας.

Δεν γνωρίζω πόσοι παρακολουθήσατε χθες τον εμπνευσμένο λόγο του Γάλλου Προέδρου όπου κι εκείνος έδωσε από την δική του πλευρά την ανάγκη να αλλάξει η ρότα της σημερινής Ευρώπης για να υπάρχει στο μέλλον. Θέλουμε λοιπόν να συμβάλουμε σε αυτό που ονομάζουμε ευρωπαϊκή ευημερία, αυτό που ονομάζουμε ευημερία για τον τόπο μας.
Με αυτές τις επισημάνσεις, σας ευχαριστώ ειλικρινά για την πρόσκληση που μου απευθύνατε κι εύχομαι από καρδιάς, ολόψυχα, καλή επιτυχία στο συνέδριό σας.

Ευχαριστώ».