Από ιδιοκτήτες... ενοικιαστές

Πριν από λίγα χρόνια οι πολίτες αγόραζαν σπίτι για να… γλιτώσουν από τα πανάκριβα ενοίκια. Σήμερα θα κληθούν να πληρώσουν ενοίκιο για να το ίδιο τους το σπίτι.
Είναι μια από τις προτάσεις της Τράπεζας της Ελλάδος προς τα πιστωτικά ιδρύματα για τα κόκκινα δάνεια. Όσοι δηλαδή δεν μπορούν πια να εξυπηρετούν τα στεγαστικά τους, προκειμένου να αποφύγουν την κατάσχεση, θα μπορούν να μεταβιβάζουν την κυριότητα του ακινήτου στην Τράπεζα και να διαμένουν στο σπίτι τους πληρώνοντας ενοίκιο.

Αυτό, μεταξύ άλλων, προβλέπει ο Κώδικας Δεοντολογίας για τη διαχείριση των μη εξυπηρετούμενων δανείων που έδωσε προς διαβούλευση η Τράπεζα της Ελλάδος σε μια προσπάθεια να αντιμετωπιστεί το οξύ πρόβλημα των κόκκινων δανείων, ειδικά μετά τη λήξη της μεταβατικής περιόδου για την προστασία της πρώτης κατοικίας.

Ειδικότερα, ρυθμίσεις για όλα τα δάνεια νοικοκυριών και επιχειρήσεων προβλέπει η ντιρεκτίβα της Τράπεζας της Ελλάδος με στόχο να περιοριστούν οι κόκκινες οφειλές, οι οποίες έχουν ξεπεράσει τα 70 δισ. ευρώ. Ουσιαστικά, επεκτείνεται η δυνατότητα χρηματοδοτικής μίσθωσης και στα στεγαστικά δάνεια.

Επισημαίνεται ότι ο Κώδικας Δεοντολογίας παραπέμπει στις έννοιες του «συνεργάσιμου δανειολήπτη» και των «εύλογων δαπανών διαβίωσης», που ορίζονται με την απόφαση του Κυβερνητικού Συμβουλίου Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους. Ωστόσο σε εκκρεμότητα παραμένει ακόμη η εξειδίκευση των συγκεκριμένων όρων όσον αφορά το πώς τους υιοθετεί ο Κώδικας.

Πάντως, για να αντιληφθεί κανείς πόσο εξατομικευμένα θα «χτίζεται» η λίστα των δαπανών, ας δούμε ένα παράδειγμα: εάν ο δανειολήπτης ζει κι εργάζεται στο κέντρο της Αθήνας, θα λαμβάνονται υπόψη λιγότερα έξοδα μετακίνησης σε σύγκριση με κάποιον που ζει στα Μεσόγεια και εργάζεται στο κέντρο της πρωτεύουσας. Αναλόγως του ποσού που θα μένει μετά την αφαίρεση των δαπανών -που θα υπολογίζονται βάσει αυτής της λίστας- από το εισόδημα του δανειολήπτη θα ρυθμίζεται η δόση του δανείου με τρόπο που να διασφαλίζεται η μακροχρόνια βιωσιμότητα του χρέους.

Εκχώρηση του ακινήτου στην τράπεζα ή σε τρίτο και πληρωμή ενοικίου για 5 ή 3 χρόνια

Οι τράπεζες θα έχουν τη δυνατότητα να προχωρούν σε βραχυπρόθεσμες, μακροπρόθεσμες διευθετήσεις των καθυστερούμενων δανείων ή ακόμη και οριστική λύση του προβλήματος.

Στις λύσεις που θα πέφτουν στο τραπέζι περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων:

- Περίοδος χάριτος, προσωρινή αναβολή της πληρωμής μίας ή περισσότερων δόσεων, μειωμένη καταβολή της δόσης για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα (βραχυπρόθεσμες λύσεις).

- Μόνιμη μείωση του επιτοκίου ή του περιθωρίου κέρδους της τράπεζας, με αποτέλεσμα να μειωθεί και η μηνιαία δόση (βραχυπρόθεσμες λύσεις).

- Αλλαγή του τύπου του επιτοκίου χωρίς πέναλτι, όπως π.χ. ένα κυμαινόμενο να γίνει σταθερό (βραχυπρόθεσμες λύσεις).

- Να μπορεί να σπάει το δάνειο στα δύο. Το πρώτο μέρος με εμπράγματη εξασφάλιση, για το οποίο ο δανειολήπτης πληρώνει δόση. Στο δεύτερο μέρος, που είναι το υπόλοιπο του δανείου, δεν υπολογίζονται τόκοι για χρονικό διάστημα που θα συμφωνηθεί με την τράπεζα. Για το ποσό αυτό ο δανειολήπτης θα επαναξιολογηθεί, αν διορθωθούν τα οικονομικά του, ή θα κληθεί να βάλει άλλο ακίνητο υποθήκη.

- Σε ό,τι αφορά τα επιχειρηματικά δάνεια, θα μπορεί ο επιχειρηματίας που χρωστά στην τράπεζα να ανταλλάξει μέρος του χρέους με την είσοδο του πιστωτικού ιδρύματος στο μετοχικό κεφάλαιο της εταιρείας.

- Τέλος, θα δίνεται η δυνατότητα στον δανειολήπτη να μεταβιβάζει το ακίνητο που είναι υποθηκευμένο στην τράπεζα και να το ενοικιάζει. Θα μπορεί ακόμη να αντικαθιστά το παλαιό δάνειο με νέο αλλά και να μεταβιβάζει το δάνειο σε άλλη τράπεζα. Η αντικατάσταση με νέο δάνειο θα μπορούσε να ερμηνευτεί ως ελάφρυνση του δανειολήπτη μέσω κουρέματος μέρους των οφειλών.

Οι τρεις τελευταίες επιλογές εντάσσονται στις λύσεις οριστικής διευθέτησης της συμβατικής σχέσης μεταξύ τράπεζας και δανειολήπτη, που αποσκοπεί στην οριστική τακτοποίηση της απαίτησης που έχει η τράπεζα και, όπως σημειώνεται χαρακτηριστικά, εξετάζεται κάθε φορά σε σχέση με τις προβλέψεις του ελληνικού δικαίου.

Οι τράπεζες θα πρέπει μέσα από συγκεκριμένες διαδικασίες να προχωρήσουν στη δημιουργία της απαραίτητης λειτουργικής και οργανωτικής υποδομής, που θα επιτρέψει την αναζήτηση από κοινού με τον δανειολήπτη, είτε πρόκειται για φυσικό πρόσωπο είτε για επιχείρηση, της ρύθμισης της οφειλής. Αντίστοιχα, οι δανειολήπτες θα πρέπει να είναι απόλυτα συνεργάσιμοι, όπως προαναφέρθηκε, παρέχοντας στην τράπεζα όλες τις αναγκαίες πληροφορίες για την εξεύρεση της καλύτερης λύσης.

O Κώδικας καταρτίστηκε με βάση τις βέλτιστες διεθνείς πρακτικές, τις αρχές της International Association οf Restructuring, Insolvency & Bankruptcy Professionals (INSOL), καθώς και το αντίστοιχο πλαίσιο άλλων κρατών μελών της ΕΕ που αντιμετωπίζουν ανάλογες προκλήσεις (Πορτογαλία, Κύπρος, Ιρλανδία). Ο Κώδικας περιγράφει ιδίως τα βήματα, τις προθεσμίες και το ελάχιστο περιεχόμενο ενημέρωσης που αμοιβαία οφείλουν να παρέχουν οι τράπεζες και οι δανειολήπτες ώστε να αξιολογούνται σωστά οι κίνδυνοι και η ικανότητα αποπληρωμής κάθε δανείου, είτε πρόκειται για φυσικό πρόσωπο είτε για επαγγελματία ή επιχείρηση, και να επιδιώκεται η εξεύρεση της καταλληλότερης για τη συγκεκριμένη περίπτωση ρύθμισης.

Η Τράπεζα της Ελλάδος έχει παραλλήλως εκπονήσει σχέδιο οργανωτικών απαιτήσεων που θα θεσπιστούν με Πράξη της Εκτελεστικής Επιτροπής της ΤτΕ, προκειμένου να αξιολογεί τον βαθμό κατά τον οποίο οι τράπεζες έχουν επαρκώς αναπτύξει τα συστήματα για να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις του Κώδικα.

Πατήστε εδώ για να διαβάσετε ολόκληρο το Σχέδιο του Κώδικα Δεοντολογίας

zougla.gr