Η διαχειριστική επάρκεια αποτελεί την απαραίτητη προϋπόθεση για να εντάξει κάποιος δήμος έργα του, ως τελικός δικαιούχος, στο νέο ΕΣΠΑ. Από αυτή την άποψη είναι πολύ σημαντικό οι δήμοι να προετοιμαστούν. Προετοιμασία δεν σημαίνει μόνο συμπλήρωση του φακέλου, αλλά και αυτοαξιολόγηση, ώστε να εντοπιστούν έγκαιρα τα σημεία που επιδέχονται βελτίωσης.
Το κείμενο που ακολουθεί στηρίχθηκε στα επίσημα έγγραφα και προσπαθεί, αφενός μεν να απλοποιήσει τις πολύπλοκες διαδικασίες και όρους, αφετέρου να δώσει απαντήσεις σε βασικά ερωτήματα για την πρωτοβάθμια ΤΑ όπως:
Ποιές είναι οι διαφορές με το ΕΣΠΑ 2007-2014;
Ποιές είναι οι διαφορές με το ΕΣΠΑ 2007-2014;
Τί θα γίνει με τη διαχειριστική επάρκεια έργων που θα περάσουν ως «γέφυρες» στο ΕΣΠΑ 2014-2020;
Πώς μπορεί να προετοιμαστεί και τί πρέπει να προσέξει ένας δήμος;
Τέλος, τί μπορούν να κάνουν οι μικροί δήμοι με εγνωσμένα προβλήματα στην τεχνική, διοικητική και επιστημονική τους υποστήριξη;
Συγκλίσεις και αποκλίσεις με το τρέχον ΕΣΠΑ
Οι προϋποθέσεις της εξασφάλισης διαχειριστικής ικανότητας των δυνητικών δικαιούχων για την Προγραμματική Περίοδο (ΠΠ) 2014-2020 παρουσιάζουν πολλά κοινά σημεία με τις αντίστοιχες της περιόδου 2007-2013. Ως εκ τούτου, οι δήμοι θα πρέπει να αξιοποιήσουν την τεκμηρίωση της ΠΠ 2007-2013, και την υπάρχουσα εμπειρία, προκειμένου να μειωθεί ο διοικητικός τους φόρτος.
Η διασφάλιση της διαχειριστικής ικανότητας των δικαιούχων, κατά την περίοδο 2014-2020 αποτελεί κανονιστική υποχρέωση. Σύμφωνα με τον Κανονισμό Κοινών Διατάξεων, η αρμόδια αρχή διαχείρισης εξασφαλίζει ότι ο δικαιούχος διαθέτει τη διοικητική, χρηματοοικονομική και επιχειρησιακή ικανότητα να τηρήσει τους όρους πριν από την έγκριση της πράξης.
Δεν απαιτείται ο δήμος να έχει ήδη αποκτήσει έγγραφο ή πιστοποιητικό διαχειριστικής επάρκειας πριν την υποβολή αίτησης χρηματοδότησης, (όπως ίσχυε κατά την ΠΠ 2007 – 2013).
Μία επίσης σημαντική διαφοροποίηση των κατευθύνσεων, ως προς την ικανότητα των δικαιούχων, είναι ότι δεν προβλέπεται η σύναψη ειδικής Προγραμματικής Σύμβασης, όπως προβλεπόταν, η οποία είχε ως προϋπόθεση ο «αδύναμος» δικαιούχος να μπορεί να συμβληθεί με άλλον «διαχειριστικά επαρκή δικαιούχο», μόνο όταν δεν «επιβεβαιώνεται η διαχειριστική του επάρκεια».
Οι προϋποθέσεις της εξασφάλισης διαχειριστικής ικανότητας των δυνητικών δικαιούχων για την Προγραμματική Περίοδο (ΠΠ) 2014-2020 παρουσιάζουν πολλά κοινά σημεία με τις αντίστοιχες της περιόδου 2007-2013. Ως εκ τούτου, οι δήμοι θα πρέπει να αξιοποιήσουν την τεκμηρίωση της ΠΠ 2007-2013, και την υπάρχουσα εμπειρία, προκειμένου να μειωθεί ο διοικητικός τους φόρτος.
Η διασφάλιση της διαχειριστικής ικανότητας των δικαιούχων, κατά την περίοδο 2014-2020 αποτελεί κανονιστική υποχρέωση. Σύμφωνα με τον Κανονισμό Κοινών Διατάξεων, η αρμόδια αρχή διαχείρισης εξασφαλίζει ότι ο δικαιούχος διαθέτει τη διοικητική, χρηματοοικονομική και επιχειρησιακή ικανότητα να τηρήσει τους όρους πριν από την έγκριση της πράξης.
Δεν απαιτείται ο δήμος να έχει ήδη αποκτήσει έγγραφο ή πιστοποιητικό διαχειριστικής επάρκειας πριν την υποβολή αίτησης χρηματοδότησης, (όπως ίσχυε κατά την ΠΠ 2007 – 2013).
Μία επίσης σημαντική διαφοροποίηση των κατευθύνσεων, ως προς την ικανότητα των δικαιούχων, είναι ότι δεν προβλέπεται η σύναψη ειδικής Προγραμματικής Σύμβασης, όπως προβλεπόταν, η οποία είχε ως προϋπόθεση ο «αδύναμος» δικαιούχος να μπορεί να συμβληθεί με άλλον «διαχειριστικά επαρκή δικαιούχο», μόνο όταν δεν «επιβεβαιώνεται η διαχειριστική του επάρκεια».
Επακόλουθα, ο κύριος του έργου μπορεί, για τον ίδιο τύπο πράξεων, να λειτουργήσει σε μια πράξη ως δικαιούχος ο ίδιος, χρησιμοποιώντας το υφιστάμενο δυναμικό του, ενώ σε άλλη πράξη, με κατάλληλη τεκμηρίωση, να μεταβιβάσει την αρμοδιότητα υλοποίησης σε άλλο ικανό δικαιούχο, μέσω Προγραμματικής Σύμβασης ή/και να ενισχυθεί ως προς την επιχειρησιακή του ικανότητα.
Στην ΠΠ 2014 – 2020 ένας «αδύναμος» δικαιούχος μπορεί να μεταβιβάσει την αρμοδιότητα εκτέλεσης συγκεκριμένης πράξης σε άλλο δικαιούχο, (υποκατάσταση ως δικαιούχος), με Προγραμματικές Συμβάσεις, που προβλέπονται ήδη στην υφιστάμενη νομοθεσία.
Μέρος ή και το σύνολο των κριτηρίων εκτίμησης της διοικητικής, χρηματοοικονομικής και επιχειρησιακής ικανότητας του δικαιούχου μπορεί να καλυφθεί και μέσω σχετικής πιστοποίησης από τρίτους φορείς.
Ως ελάχιστο αποδεκτό κατώφλι για θετική αξιολόγηση θεωρείται η μη ταυτόχρονη συμμετοχή του κύριου επιβλέποντα σε πάνω από 2 έργα, προϋπολογισμού άνω των ορίων των Κοινοτικών Οδηγιών ή πάνω από 3 έργα συνολικά, περιλαμβανομένου πιθανά και ενός άνω των ορίων (περιλαμβάνονται όλα τα υποέργα που προβλέπεται να επιβλέπει ταυτόχρονα κάθε επιβλέπων).
Μέρος ή και το σύνολο των κριτηρίων εκτίμησης της διοικητικής, χρηματοοικονομικής και επιχειρησιακής ικανότητας του δικαιούχου μπορεί να καλυφθεί και μέσω σχετικής πιστοποίησης από τρίτους φορείς.
Ως ελάχιστο αποδεκτό κατώφλι για θετική αξιολόγηση θεωρείται η μη ταυτόχρονη συμμετοχή του κύριου επιβλέποντα σε πάνω από 2 έργα, προϋπολογισμού άνω των ορίων των Κοινοτικών Οδηγιών ή πάνω από 3 έργα συνολικά, περιλαμβανομένου πιθανά και ενός άνω των ορίων (περιλαμβάνονται όλα τα υποέργα που προβλέπεται να επιβλέπει ταυτόχρονα κάθε επιβλέπων).
Τι γίνεται με τη διαχειριστική επάρκεια με τα έργα «γέφυρες»;
Τα έργα «γέφυρες» ονομάζονται πλέον τμηματοποιημένες (phasing) πράξεις. Για τις τμηματοποιημένες πράξεις μεταξύ των Προγραμματικών Περιόδων 2007-2013 και 2014-2020, η διαδικασία αξιολόγησης της διαχειριστικής ικανότητας θα είναι διαφορετική από αυτή του ΕΣΠΑ 2014-2020, δεδομένου ότι οι πράξεις αυτές ήδη υλοποιούνται. Η διαχειριστική ικανότητα αξιολογείται με βάση τρεις άξονες:
1. Διοικητική επάρκεια
Εφόσον η πράξη υλοποιείται, θεωρείται ότι ο δικαιούχος έχει επάρκεια τόσο οργανωτικής δομής/εμπλεκομένων υπηρεσιών, όσο και διαδικασιών διαχείρισης και υλοποίησης έργων. Επομένως, κατά την ένταξη της πράξη σε ΕΠ της ΠΠ 2014-2020, δεν θα είναι απαραίτητο ο δικαιούχος να υποβάλλει το σύνολο της απαιτούμενης τεκμηρίωσης για την διοικητική επάρκεια.
Όμως, η επικαιροποίηση των στοιχείων της διοικητικής επάρκειας θα πρέπει όχι μόνο να γίνει, αλλά και να ολοκληρωθεί σε εύλογο χρονικό διάστημα από την ημερομηνία ένταξης της τμηματοποιημένης πράξης, όπως θα καθοριστεί στους όρους της Απόφασης Ένταξης. Η προθεσμία αυτή προτείνεται να μην ξεπερνά τους 6 μήνες από την απόφαση ένταξης.
Κρίνεται παρόλα αυτά απαραίτητο, κατά την αξιολόγηση της πράξης, η ΔΑ/ΕΦ να ελέγξει εάν η οργανωτική δομή και οι υφιστάμενες διαδικασίες του δικαιούχου δήμου καλύπτουν τις απαιτήσεις υλοποίησης όλων των υποέργων που δεν έχουν ακόμη συμβασιοποιηθεί.
2. Επιχειρησιακή ικανότητα
Εφόσον η πράξη υλοποιείται, σύμφωνα με την τελευταία εν ισχύ απόφαση ένταξης, θεωρείται ότι ο φορέας καλύπτει το κριτήριο της επιχειρησιακής ικανότητας.
3. Χρηματοοικονομική επάρκεια
Εξετάζεται μόνο στις περιπτώσεις όπου αποδεικνύεται, κατά την αξιολόγηση της β φάσης, ότι ο δικαιούχος πρέπει να καταβάλει ίδιους πόρους.
Τα έργα «γέφυρες» ονομάζονται πλέον τμηματοποιημένες (phasing) πράξεις. Για τις τμηματοποιημένες πράξεις μεταξύ των Προγραμματικών Περιόδων 2007-2013 και 2014-2020, η διαδικασία αξιολόγησης της διαχειριστικής ικανότητας θα είναι διαφορετική από αυτή του ΕΣΠΑ 2014-2020, δεδομένου ότι οι πράξεις αυτές ήδη υλοποιούνται. Η διαχειριστική ικανότητα αξιολογείται με βάση τρεις άξονες:
1. Διοικητική επάρκεια
Εφόσον η πράξη υλοποιείται, θεωρείται ότι ο δικαιούχος έχει επάρκεια τόσο οργανωτικής δομής/εμπλεκομένων υπηρεσιών, όσο και διαδικασιών διαχείρισης και υλοποίησης έργων. Επομένως, κατά την ένταξη της πράξη σε ΕΠ της ΠΠ 2014-2020, δεν θα είναι απαραίτητο ο δικαιούχος να υποβάλλει το σύνολο της απαιτούμενης τεκμηρίωσης για την διοικητική επάρκεια.
Όμως, η επικαιροποίηση των στοιχείων της διοικητικής επάρκειας θα πρέπει όχι μόνο να γίνει, αλλά και να ολοκληρωθεί σε εύλογο χρονικό διάστημα από την ημερομηνία ένταξης της τμηματοποιημένης πράξης, όπως θα καθοριστεί στους όρους της Απόφασης Ένταξης. Η προθεσμία αυτή προτείνεται να μην ξεπερνά τους 6 μήνες από την απόφαση ένταξης.
Κρίνεται παρόλα αυτά απαραίτητο, κατά την αξιολόγηση της πράξης, η ΔΑ/ΕΦ να ελέγξει εάν η οργανωτική δομή και οι υφιστάμενες διαδικασίες του δικαιούχου δήμου καλύπτουν τις απαιτήσεις υλοποίησης όλων των υποέργων που δεν έχουν ακόμη συμβασιοποιηθεί.
2. Επιχειρησιακή ικανότητα
Εφόσον η πράξη υλοποιείται, σύμφωνα με την τελευταία εν ισχύ απόφαση ένταξης, θεωρείται ότι ο φορέας καλύπτει το κριτήριο της επιχειρησιακής ικανότητας.
3. Χρηματοοικονομική επάρκεια
Εξετάζεται μόνο στις περιπτώσεις όπου αποδεικνύεται, κατά την αξιολόγηση της β φάσης, ότι ο δικαιούχος πρέπει να καταβάλει ίδιους πόρους.
Τι πρέπει να προσέξουν οι δήμοι
Ο δυνητικός δικαιούχος θα κληθεί, να τεκμηριώσει :
Α. Τη διοικητική,
Β. Την επιχειρησιακή και
Γ. Τη χρηματοοικονομική του ικανότητα, για την υλοποίηση της συγκεκριμένης πράξης, για την οποία υποβάλλει αίτηση.
A. Διοικητική Ικανότητα
Η διοικητική ικανότητα αξιολογείται με βάση τα παρακάτω κριτήρια:
Α.Ι. Επάρκεια της οργανωτικής δομής ή / και των εμπλεκόμενων υπηρεσιών που θα συμμετέχουν στην υλοποίηση της προτεινόμενης πράξης
Η απαίτηση κάλυψης του υποκριτηρίου αυτού αφορά στην ελάχιστη αναγκαία για την υλοποίηση της πράξης υφιστάμενη υπηρεσιακή οργάνωση του δικαιούχου δήμου, καθώς και στην ύπαρξη των αναγκαίων αρμοδίων οργάνων, από την εφαρμοζόμενη νομοθεσία, για την υλοποίηση της πράξης.
Ανάλογα με τη φύση της προτεινόμενης πράξης, θα πρέπει να έχουν προσδιορισθεί οι υπηρεσίες και τα αρμόδια όργανα που είναι υπεύθυνα για την υλοποίηση των ακόλουθων σταδίων – ενεργειών του κύκλου ζωής μίας προτεινόμενης πράξης:
(i) Προετοιμασία/ωρίμανση πράξεων/υποέργων. Το στάδιο περιλαμβάνει ενδεικτικά το σχεδιασμό και τον προγραμματισμό των διαδικασιών ωρίμανσης, προκειμένου μια πράξη (τα υποέργα της) να είναι έτοιμη είτε για δημοπράτηση, είτε για υλοποίηση με ίδια μέσα. Για τα τεχνικά έργα περιλαμβάνει και τα τμήματα/υπηρεσίες για τις αναγκαίες ενέργειες απόκτησης γης (π.χ. απαλλοτριώσεις).
(ii) Διενέργεια διαγωνισμού, ανάθεση σύμβασης για τις περιπτώσεις δημόσιων συμβάσεων, (ή διαδικασία επιλογής ωφελουμένων όπου απαιτείται) ή απόφαση υλοποίησης με ίδια μέσα (αυτεπιστασία).
(iii) Επίβλεψη παρακολούθηση και πιστοποίηση φυσικού αντικειμένου υποέργων της πράξης.
(iv) Οικονομική διαχείριση πράξης και πληρωμές.
(v) Νομική υποστήριξη (προαιρετικά)
Ιδιαίτερη προσοχή δίνεται στις οργανωτικές μονάδες του δικαιούχου δήμου, που είναι υπεύθυνες για τις διάφορες ενέργειες υλοποίησης της προτεινόμενης πράξης, στον αριθμό των στελεχών ανά μονάδα και στις κύριες, σχετικές με την πράξη, ειδικότητες του στελεχιακού δυναμικού που απασχολούνται στις εμπλεκόμενες μονάδες, στις κύριες αρμοδιότητές τους, στις λοιπές εσωτερικές ή / και εξωτερικές υπηρεσίες / τμήματα που εμπλέκονται και στο ρόλο τους στην υλοποίηση της πράξης και των υποέργων της, καθώς και στον τρόπο συντονισμού τους.
Προκειμένου ο δικαιούχος να αξιολογηθεί θετικά ως προς το υποκριτήριο αυτό, πρέπει να υποβάλει σε ηλεκτρονική μορφή φάκελο με τα ακόλουθα περιεχόμενα:
Ο δυνητικός δικαιούχος θα κληθεί, να τεκμηριώσει :
Α. Τη διοικητική,
Β. Την επιχειρησιακή και
Γ. Τη χρηματοοικονομική του ικανότητα, για την υλοποίηση της συγκεκριμένης πράξης, για την οποία υποβάλλει αίτηση.
A. Διοικητική Ικανότητα
Η διοικητική ικανότητα αξιολογείται με βάση τα παρακάτω κριτήρια:
Α.Ι. Επάρκεια της οργανωτικής δομής ή / και των εμπλεκόμενων υπηρεσιών που θα συμμετέχουν στην υλοποίηση της προτεινόμενης πράξης
Η απαίτηση κάλυψης του υποκριτηρίου αυτού αφορά στην ελάχιστη αναγκαία για την υλοποίηση της πράξης υφιστάμενη υπηρεσιακή οργάνωση του δικαιούχου δήμου, καθώς και στην ύπαρξη των αναγκαίων αρμοδίων οργάνων, από την εφαρμοζόμενη νομοθεσία, για την υλοποίηση της πράξης.
Ανάλογα με τη φύση της προτεινόμενης πράξης, θα πρέπει να έχουν προσδιορισθεί οι υπηρεσίες και τα αρμόδια όργανα που είναι υπεύθυνα για την υλοποίηση των ακόλουθων σταδίων – ενεργειών του κύκλου ζωής μίας προτεινόμενης πράξης:
(i) Προετοιμασία/ωρίμανση πράξεων/υποέργων. Το στάδιο περιλαμβάνει ενδεικτικά το σχεδιασμό και τον προγραμματισμό των διαδικασιών ωρίμανσης, προκειμένου μια πράξη (τα υποέργα της) να είναι έτοιμη είτε για δημοπράτηση, είτε για υλοποίηση με ίδια μέσα. Για τα τεχνικά έργα περιλαμβάνει και τα τμήματα/υπηρεσίες για τις αναγκαίες ενέργειες απόκτησης γης (π.χ. απαλλοτριώσεις).
(ii) Διενέργεια διαγωνισμού, ανάθεση σύμβασης για τις περιπτώσεις δημόσιων συμβάσεων, (ή διαδικασία επιλογής ωφελουμένων όπου απαιτείται) ή απόφαση υλοποίησης με ίδια μέσα (αυτεπιστασία).
(iii) Επίβλεψη παρακολούθηση και πιστοποίηση φυσικού αντικειμένου υποέργων της πράξης.
(iv) Οικονομική διαχείριση πράξης και πληρωμές.
(v) Νομική υποστήριξη (προαιρετικά)
Ιδιαίτερη προσοχή δίνεται στις οργανωτικές μονάδες του δικαιούχου δήμου, που είναι υπεύθυνες για τις διάφορες ενέργειες υλοποίησης της προτεινόμενης πράξης, στον αριθμό των στελεχών ανά μονάδα και στις κύριες, σχετικές με την πράξη, ειδικότητες του στελεχιακού δυναμικού που απασχολούνται στις εμπλεκόμενες μονάδες, στις κύριες αρμοδιότητές τους, στις λοιπές εσωτερικές ή / και εξωτερικές υπηρεσίες / τμήματα που εμπλέκονται και στο ρόλο τους στην υλοποίηση της πράξης και των υποέργων της, καθώς και στον τρόπο συντονισμού τους.
Προκειμένου ο δικαιούχος να αξιολογηθεί θετικά ως προς το υποκριτήριο αυτό, πρέπει να υποβάλει σε ηλεκτρονική μορφή φάκελο με τα ακόλουθα περιεχόμενα:
Ø Συστατική πράξη
Για τους Δήμους και τις Περιφέρειες το άρθρο 1 ή 3 αντίστοιχα του Ν. 3852/2010 (ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ).
Ø Οργανισμός/Κανονισμός του φορέα
Για τους Δήμους ή τις Περιφέρειες και τα ΝΠΔΔ, ο ισχύων Οργανισμός (εσωτερικών υπηρεσιών), όπως είναι δημοσιευμένος σε ΦΕΚ.
Ø Τεκμηρίωση της συγκρότησης των κρίσιμων υπηρεσιών του, (π.χ. τεχνική ή/και οικονομική υπηρεσία) για την υλοποίηση της πράξης
Για τους Δήμους και τις Περιφέρειες, τα ΝΠΔΔ και τις ΑΕ του δημοσίου, ορισμός προϊσταμένου οικονομικής υπηρεσίας ή/και τεχνικής υπηρεσίας για πράξεις με τεχνικό περιεχόμενο.
Ø Τεκμηρίωση για το/α αρμόδιο/α όργανα που είναι επιφορτισμένο/α για τη λήψη αποφάσεων.
Ø Τεκμηρίωση της τρέχουσας στελέχωσης ανά εμπλεκόμενη υπηρεσιακή μονάδα.
Ø Τεκμηρίωση για την ύπαρξη των αποφαινομένων ή γνωμοδοτούντων οργάνων για την ανάθεση και επίβλεψη τεχνικών έργων και μελετών, όπου απαιτείται.
Για τους Δήμους και τις Περιφέρειες το άρθρο 1 ή 3 αντίστοιχα του Ν. 3852/2010 (ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ).
Ø Οργανισμός/Κανονισμός του φορέα
Για τους Δήμους ή τις Περιφέρειες και τα ΝΠΔΔ, ο ισχύων Οργανισμός (εσωτερικών υπηρεσιών), όπως είναι δημοσιευμένος σε ΦΕΚ.
Ø Τεκμηρίωση της συγκρότησης των κρίσιμων υπηρεσιών του, (π.χ. τεχνική ή/και οικονομική υπηρεσία) για την υλοποίηση της πράξης
Για τους Δήμους και τις Περιφέρειες, τα ΝΠΔΔ και τις ΑΕ του δημοσίου, ορισμός προϊσταμένου οικονομικής υπηρεσίας ή/και τεχνικής υπηρεσίας για πράξεις με τεχνικό περιεχόμενο.
Ø Τεκμηρίωση για το/α αρμόδιο/α όργανα που είναι επιφορτισμένο/α για τη λήψη αποφάσεων.
Ø Τεκμηρίωση της τρέχουσας στελέχωσης ανά εμπλεκόμενη υπηρεσιακή μονάδα.
Ø Τεκμηρίωση για την ύπαρξη των αποφαινομένων ή γνωμοδοτούντων οργάνων για την ανάθεση και επίβλεψη τεχνικών έργων και μελετών, όπου απαιτείται.
Α. ΙΙ. Εφαρμογή διαδικασιών διαχείρισης και υλοποίησης έργων.
Ο δικαιούχος υποβάλλει:
Την αποτύπωση των διαδικασιών που έχει θεσπίσει/εφαρμόζει για τη διοίκηση και διαχείριση του φυσικού και οικονομικού αντικειμένου της πράξης.
Την περιγραφή διαδικασιών που εφαρμόζονται και την απόφαση κατάλληλου διοικητικού οργάνου που τις θέτει σε εφαρμογή.
Την τεκμηρίωση, που μπορεί να γίνει είτε με την υποβολή εγχειριδίου διαδικασιών για την υλοποίηση της πράξης (ή των πράξεων), είτε με συνοπτική περιγραφή τους, με κατάλληλες παραπομπές στην εφαρμοζόμενη νομοθεσία.
Ενδεικτικά το περιεχόμενο του εγχειριδίου ή της συνοπτικής περιγραφής των διαδικασιών περιέχει:
− διαδικασίες δημοπράτησης και ανάθεσης συμβάσεων και το αναλυτικό θεσμικό πλαίσιο το οποίο τη διέπει ή σύμφωνα με το οποίο πραγματοποιείται η ανάθεση δημόσιας σύμβασης. Στην εν λόγω διαδικασία πρέπει να αποτυπώνεται, όπου βρίσκει εφαρμογή, και η χρήση του ΕΣΗΔΗΣ.
− διαδικασίες παρακολούθησης πράξεων που υλοποιούνται με ίδια μέσα (εφόσον απαιτείται).
− διαδικασίες παρακολούθησης φυσικού και οικονομικού αντικειμένου συμβάσεων.
− διαδικασίες πληρωμής φυσικού αντικειμένου.
− τρόπο λήψης αποφάσεων και συντονισμού της υλοποίησης του έργου (εφόσον απαιτείται).
− τρόπο διαχείρισης κινδύνων / λήψης διορθωτικών μέτρων (εφόσον απαιτείται).
− χρήση πληροφοριακών συστημάτων διαχείρισης και παρακολούθησης
Εάν ο φορέας έχει ήδη ετοιμάσει σχετικό εγχειρίδιο για την απόδειξη της διαχειριστικής του επάρκειας κατά την περίοδο 2007 – 2013, μπορεί να επικαιροποιήσει το εγχειρίδιο αυτό, με βάση τις αλλαγές της νομοθεσίας, και να λάβει απόφαση του αρμόδιου οργάνου του για την εφαρμογή του.
Στις περιπτώσεις που δεν υπάρχει αναλυτικό εγχειρίδιο διαδικασιών, δικαιούχοι δήμοι δύναται αντί αυτού, να υποβάλουν σε ηλεκτρονική μορφή συνοπτική περιγραφή των διαδικασιών που εφαρμόζονται για την υλοποίηση της πράξης
Η κάλυψη του κριτηρίου της διοικητικής ικανότητας δύναται να τεκμηριώνεται και με την ύπαρξη σε ισχύ πιστοποίησης με βάση εγκεκριμένα πρότυπα.
Α.ΙΙΙ. Εναλλακτικός τρόπος τεκμηρίωσης της διοικητικής ικανότητας, μέσω πιστοποίησης από τρίτους φορείς. Αυτό επιτυγχάνεται:
Είτε κατά το πρότυπο ΕΛΟΤ 1429:
«Διαχειριστική επάρκεια οργανισμών για την υλοποίηση έργων δημοσίου χαρακτήρα», για τις κατηγορίες δράσεων που αφορούν τον εκάστοτε οργανισμό, σύμφωνα με τους σχετικούς Οδηγούς Εφαρμογής:
ΕΛΟΤ 1431-1 «Οδηγός εφαρμογής του ΕΛΟΤ 1429 για οργανισμούς υλοποίησης δημοσίων τεχνικών έργων υποδομής»
ΕΛΟΤ 1431-2 «Οδηγός εφαρμογής του ΕΛΟΤ 1429 για οργανισμούς υλοποίησης δημοσίων συμβάσεων, προμηθειών και υπηρεσιών»
ΕΛΟΤ 1431-3 «Οδηγός εφαρμογής του ΕΛΟΤ 1429 για οργανισμούς υλοποίησης συγκεκριμένων δράσεων με ίδια μέσα»
Είτε κατά το πρότυπο ISO 9001
Β. Επιχειρησιακή ικανότητα
Η επιχειρησιακή ικανότητα του δικαιούχου συνδέεται με τη συγκεκριμένη προτεινόμενη πράξη.
Η επιχειρησιακή ικανότητα δύναται να αξιολογείται με βάση τα παρακάτω κριτήρια:
Β. Ι. Επάρκεια της ομάδας έργου που θα υλοποιήσει την πράξη
Η τεκμηρίωση της επάρκειας της προτεινόμενης, από το δικαιούχο δήμο, ομάδας έργου (ΟΕ), που θα υλοποιήσει την προτεινόμενη πράξη, περιλαμβάνει την ακόλουθη τεκμηρίωση:
Ø Τον Υπεύθυνο Έργου (ΥΕ) με ονοματεπώνυμο και ειδικότητα,
Ø Το λοιπό οργανωτικό σχήμα της ομάδας έργου, στο οποίο περιγράφονται τα στελέχη, (όχι υποχρεωτικά ονομαστικά), με τις ειδικότητές τους, την υπηρεσιακή μονάδα στην οποία ανήκουν, το ρόλο/αρμοδιότητες του καθένα, σε σχέση με την υλοποίηση της πράξης, τη σχέση εργασίας με το φορέα (περιλαμβάνονται και τα στελέχη που έχουν σύμβαση έργου με το φορέα για τη συγκεκριμένη πράξη).
Ø Τον τρόπο συνεργασίας/συντονισμού και λειτουργίας της ΟΕ, ιδίως όταν περιλαμβάνει στελέχη από υπηρεσιακές μονάδες που δεν υπάγονται ιεραρχικά στον υπεύθυνο έργου.
Ø Επιπρόσθετα και για τις περιπτώσεις τεχνικών υποέργων, ο φορέας θα πρέπει να υποβάλλει πίνακα με την προτεινόμενη ομάδα επίβλεψης
Β.ΙΙ. Εμπειρία του δικαιούχου στην υλοποίηση συναφών έργων.
Για την τεκμηρίωση της εμπειρίας του φορέα στην υλοποίηση συναφών πράξεων, ο δικαιούχος δήμος πρέπει να υποβάλλει:
• Πίνακα συναφών πράξεων με τις ακόλουθες πληροφορίες: τίτλο και κωδικό MIS/ενάριθμο ΠΔΕ για όλες τις συναφείς πράξεις (με ευρεία έννοια), που υλοποίησε ή υλοποιεί ο φορέας από συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα της περιόδου 2007 – 2013, με σύντομη περιγραφή του περιεχομένου και της πορείας υλοποίησης.
• Στον ίδιο πίνακα, θα περιλάβει και τυχόν έργα που έχει υλοποιήσει ο φορέας με προγραμματική σύμβαση ως δικαιούχος για λογαριασμό άλλων.
• Όταν ο δικαιούχος δεν έχει προηγούμενη εμπειρία στην εκτέλεση αντίστοιχων έργων, δύναται να τεκμηριώσει την εμπειρία αυτή με βάση την εμπειρία του υπευθύνου της ομάδας έργου, όπως προκύπτει από το βιογραφικό του.
• Αν δεν καλύπτεται η ελάχιστη αποδεκτή για θετική βαθμολογία υποχρέωση, ο δικαιούχος οφείλει να προτείνει συγκεκριμένα μέτρα υποστήριξης προκειμένου να αξιολογηθεί θετικά.
Γ. Χρηματοοικονομική ικανότητα
Η χρηματοοικονομική ικανότητα των δήμων που υλοποιούν συγχρηματοδοτούμενες πράξεις κρίνεται ότι εξασφαλίζεται μέσω της «προ-χρηματοδότησης», που ισχύει για την υλοποίηση των πράξεων δημόσιου χαρακτήρα από το ΠΔΕ.
Η αξιολόγηση της χρηματοοικονομικής ικανότητας εφαρμόζεται μόνο στις περιπτώσεις πράξεων, η υλοποίηση των οποίων απαιτεί την καταβολή ίδιων πόρων από τον δικαιούχο.
Απαιτείται επομένως αξιολόγηση του εν λόγω κριτηρίου σε πολύ ειδικές περιπτώσεις, όταν προβλέπεται για την προτεινόμενη πράξη ίδια συμμετοχή στο χρηματοδοτικό σχήμα.
Τι γίνεται στην περίπτωση των μικρών ορεινών και νησιωτικών δήμων
Περίπτωση 1η.
Φορείς με μη συγκροτημένη τεχνική υπηρεσία, που προγραμματίζουν να υποβάλλουν πρόταση για πράξη με τεχνικό περιεχόμενο.
Δυνατότητες:
α. Μεταβίβαση της αρμοδιότητας του δικαιούχου σε άλλο φορέα, μέσω Προγραμματικής Σύμβασης.
β. Αξιοποίηση τεχνικής υπηρεσίας άλλου φορέα, με δικαιούχο τον αδύναμο φορέα, σύμφωνα με τη νομοθεσία.
Περίπτωση 2η
Φορείς με συγκροτημένη τεχνική υπηρεσία, αλλά με διαπιστωμένες αδυναμίες στην επιχειρησιακή ικανότητα
Στις περιπτώσεις αυτές, ο φορέας, στο πεδίο της τεκμηρίωσης της επάρκειας της ομάδας έργου που θα υλοποιήσει την προτεινόμενη πράξη, θα πρέπει να περιλάβει τη διάγνωση της ανάγκης (π.χ. επίβλεψη ηλεκτρομηχανολογικών εργασιών), καθώς και την πρόβλεψη με την οποία θα ικανοποιήσει την ανάγκη.
Οι εναλλακτικές δυνατότητες για την αντιμετώπιση του εν λόγω ζητήματος είναι:
Α. Η προσφυγή σε σύμβαση διαδημοτικής ή διαβαθμιδικής συνεργασίας, με την οποία δεν θα ανατεθεί από τον υποστηριζόμενο φορέα (π.χ. μικρό δήμο) η υποκατάσταση της τεχνικής υπηρεσίας, αλλά η υποστήριξή του με προσωπικό για την άσκηση της αρμοδιότητάς του. Με τον τρόπο αυτό, δύναται να διατεθούν στελέχη του φορέα, που αναλαμβάνει την υποστήριξη, για την κάλυψη για συγκεκριμένο έργο της ανάγκης που έχει διαγνωστεί.
Β. Η προσφυγή στην πρόσληψη εμπειρογνώμονα – τεχνικού συμβούλου ή στην ανάθεση παροχής υπηρεσιών με ένταξη σχετικού υποέργου στην πράξη,
Περίπτωση 3η
Φορείς με μη συγκροτημένη οικονομική (και ταμειακή υπηρεσία)
Σε όσες περιπτώσεις δεν υπάρχει οικονομική (και ταμειακή) υπηρεσία, δεδομένου ότι στην περίπτωση αυτή, κατά κανόνα, δεν υπάρχει ούτε τεχνική υπηρεσία, προτείνεται να αντιμετωπιστεί το θέμα σύμφωνα με τη διαδικασία της «υποκατάστασης» του κυρίου του έργου από άλλο διαχειριστικά ικανό φορέα, που θα ασκήσει το ρόλο δικαιούχου έναντι της Δ.Α.
Ο δικαιούχος υποβάλλει:
Την αποτύπωση των διαδικασιών που έχει θεσπίσει/εφαρμόζει για τη διοίκηση και διαχείριση του φυσικού και οικονομικού αντικειμένου της πράξης.
Την περιγραφή διαδικασιών που εφαρμόζονται και την απόφαση κατάλληλου διοικητικού οργάνου που τις θέτει σε εφαρμογή.
Την τεκμηρίωση, που μπορεί να γίνει είτε με την υποβολή εγχειριδίου διαδικασιών για την υλοποίηση της πράξης (ή των πράξεων), είτε με συνοπτική περιγραφή τους, με κατάλληλες παραπομπές στην εφαρμοζόμενη νομοθεσία.
Ενδεικτικά το περιεχόμενο του εγχειριδίου ή της συνοπτικής περιγραφής των διαδικασιών περιέχει:
− διαδικασίες δημοπράτησης και ανάθεσης συμβάσεων και το αναλυτικό θεσμικό πλαίσιο το οποίο τη διέπει ή σύμφωνα με το οποίο πραγματοποιείται η ανάθεση δημόσιας σύμβασης. Στην εν λόγω διαδικασία πρέπει να αποτυπώνεται, όπου βρίσκει εφαρμογή, και η χρήση του ΕΣΗΔΗΣ.
− διαδικασίες παρακολούθησης πράξεων που υλοποιούνται με ίδια μέσα (εφόσον απαιτείται).
− διαδικασίες παρακολούθησης φυσικού και οικονομικού αντικειμένου συμβάσεων.
− διαδικασίες πληρωμής φυσικού αντικειμένου.
− τρόπο λήψης αποφάσεων και συντονισμού της υλοποίησης του έργου (εφόσον απαιτείται).
− τρόπο διαχείρισης κινδύνων / λήψης διορθωτικών μέτρων (εφόσον απαιτείται).
− χρήση πληροφοριακών συστημάτων διαχείρισης και παρακολούθησης
Εάν ο φορέας έχει ήδη ετοιμάσει σχετικό εγχειρίδιο για την απόδειξη της διαχειριστικής του επάρκειας κατά την περίοδο 2007 – 2013, μπορεί να επικαιροποιήσει το εγχειρίδιο αυτό, με βάση τις αλλαγές της νομοθεσίας, και να λάβει απόφαση του αρμόδιου οργάνου του για την εφαρμογή του.
Στις περιπτώσεις που δεν υπάρχει αναλυτικό εγχειρίδιο διαδικασιών, δικαιούχοι δήμοι δύναται αντί αυτού, να υποβάλουν σε ηλεκτρονική μορφή συνοπτική περιγραφή των διαδικασιών που εφαρμόζονται για την υλοποίηση της πράξης
Η κάλυψη του κριτηρίου της διοικητικής ικανότητας δύναται να τεκμηριώνεται και με την ύπαρξη σε ισχύ πιστοποίησης με βάση εγκεκριμένα πρότυπα.
Α.ΙΙΙ. Εναλλακτικός τρόπος τεκμηρίωσης της διοικητικής ικανότητας, μέσω πιστοποίησης από τρίτους φορείς. Αυτό επιτυγχάνεται:
Είτε κατά το πρότυπο ΕΛΟΤ 1429:
«Διαχειριστική επάρκεια οργανισμών για την υλοποίηση έργων δημοσίου χαρακτήρα», για τις κατηγορίες δράσεων που αφορούν τον εκάστοτε οργανισμό, σύμφωνα με τους σχετικούς Οδηγούς Εφαρμογής:
ΕΛΟΤ 1431-1 «Οδηγός εφαρμογής του ΕΛΟΤ 1429 για οργανισμούς υλοποίησης δημοσίων τεχνικών έργων υποδομής»
ΕΛΟΤ 1431-2 «Οδηγός εφαρμογής του ΕΛΟΤ 1429 για οργανισμούς υλοποίησης δημοσίων συμβάσεων, προμηθειών και υπηρεσιών»
ΕΛΟΤ 1431-3 «Οδηγός εφαρμογής του ΕΛΟΤ 1429 για οργανισμούς υλοποίησης συγκεκριμένων δράσεων με ίδια μέσα»
Είτε κατά το πρότυπο ISO 9001
Β. Επιχειρησιακή ικανότητα
Η επιχειρησιακή ικανότητα του δικαιούχου συνδέεται με τη συγκεκριμένη προτεινόμενη πράξη.
Η επιχειρησιακή ικανότητα δύναται να αξιολογείται με βάση τα παρακάτω κριτήρια:
Β. Ι. Επάρκεια της ομάδας έργου που θα υλοποιήσει την πράξη
Η τεκμηρίωση της επάρκειας της προτεινόμενης, από το δικαιούχο δήμο, ομάδας έργου (ΟΕ), που θα υλοποιήσει την προτεινόμενη πράξη, περιλαμβάνει την ακόλουθη τεκμηρίωση:
Ø Τον Υπεύθυνο Έργου (ΥΕ) με ονοματεπώνυμο και ειδικότητα,
Ø Το λοιπό οργανωτικό σχήμα της ομάδας έργου, στο οποίο περιγράφονται τα στελέχη, (όχι υποχρεωτικά ονομαστικά), με τις ειδικότητές τους, την υπηρεσιακή μονάδα στην οποία ανήκουν, το ρόλο/αρμοδιότητες του καθένα, σε σχέση με την υλοποίηση της πράξης, τη σχέση εργασίας με το φορέα (περιλαμβάνονται και τα στελέχη που έχουν σύμβαση έργου με το φορέα για τη συγκεκριμένη πράξη).
Ø Τον τρόπο συνεργασίας/συντονισμού και λειτουργίας της ΟΕ, ιδίως όταν περιλαμβάνει στελέχη από υπηρεσιακές μονάδες που δεν υπάγονται ιεραρχικά στον υπεύθυνο έργου.
Ø Επιπρόσθετα και για τις περιπτώσεις τεχνικών υποέργων, ο φορέας θα πρέπει να υποβάλλει πίνακα με την προτεινόμενη ομάδα επίβλεψης
Β.ΙΙ. Εμπειρία του δικαιούχου στην υλοποίηση συναφών έργων.
Για την τεκμηρίωση της εμπειρίας του φορέα στην υλοποίηση συναφών πράξεων, ο δικαιούχος δήμος πρέπει να υποβάλλει:
• Πίνακα συναφών πράξεων με τις ακόλουθες πληροφορίες: τίτλο και κωδικό MIS/ενάριθμο ΠΔΕ για όλες τις συναφείς πράξεις (με ευρεία έννοια), που υλοποίησε ή υλοποιεί ο φορέας από συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα της περιόδου 2007 – 2013, με σύντομη περιγραφή του περιεχομένου και της πορείας υλοποίησης.
• Στον ίδιο πίνακα, θα περιλάβει και τυχόν έργα που έχει υλοποιήσει ο φορέας με προγραμματική σύμβαση ως δικαιούχος για λογαριασμό άλλων.
• Όταν ο δικαιούχος δεν έχει προηγούμενη εμπειρία στην εκτέλεση αντίστοιχων έργων, δύναται να τεκμηριώσει την εμπειρία αυτή με βάση την εμπειρία του υπευθύνου της ομάδας έργου, όπως προκύπτει από το βιογραφικό του.
• Αν δεν καλύπτεται η ελάχιστη αποδεκτή για θετική βαθμολογία υποχρέωση, ο δικαιούχος οφείλει να προτείνει συγκεκριμένα μέτρα υποστήριξης προκειμένου να αξιολογηθεί θετικά.
Γ. Χρηματοοικονομική ικανότητα
Η χρηματοοικονομική ικανότητα των δήμων που υλοποιούν συγχρηματοδοτούμενες πράξεις κρίνεται ότι εξασφαλίζεται μέσω της «προ-χρηματοδότησης», που ισχύει για την υλοποίηση των πράξεων δημόσιου χαρακτήρα από το ΠΔΕ.
Η αξιολόγηση της χρηματοοικονομικής ικανότητας εφαρμόζεται μόνο στις περιπτώσεις πράξεων, η υλοποίηση των οποίων απαιτεί την καταβολή ίδιων πόρων από τον δικαιούχο.
Απαιτείται επομένως αξιολόγηση του εν λόγω κριτηρίου σε πολύ ειδικές περιπτώσεις, όταν προβλέπεται για την προτεινόμενη πράξη ίδια συμμετοχή στο χρηματοδοτικό σχήμα.
Τι γίνεται στην περίπτωση των μικρών ορεινών και νησιωτικών δήμων
Περίπτωση 1η.
Φορείς με μη συγκροτημένη τεχνική υπηρεσία, που προγραμματίζουν να υποβάλλουν πρόταση για πράξη με τεχνικό περιεχόμενο.
Δυνατότητες:
α. Μεταβίβαση της αρμοδιότητας του δικαιούχου σε άλλο φορέα, μέσω Προγραμματικής Σύμβασης.
β. Αξιοποίηση τεχνικής υπηρεσίας άλλου φορέα, με δικαιούχο τον αδύναμο φορέα, σύμφωνα με τη νομοθεσία.
Περίπτωση 2η
Φορείς με συγκροτημένη τεχνική υπηρεσία, αλλά με διαπιστωμένες αδυναμίες στην επιχειρησιακή ικανότητα
Στις περιπτώσεις αυτές, ο φορέας, στο πεδίο της τεκμηρίωσης της επάρκειας της ομάδας έργου που θα υλοποιήσει την προτεινόμενη πράξη, θα πρέπει να περιλάβει τη διάγνωση της ανάγκης (π.χ. επίβλεψη ηλεκτρομηχανολογικών εργασιών), καθώς και την πρόβλεψη με την οποία θα ικανοποιήσει την ανάγκη.
Οι εναλλακτικές δυνατότητες για την αντιμετώπιση του εν λόγω ζητήματος είναι:
Α. Η προσφυγή σε σύμβαση διαδημοτικής ή διαβαθμιδικής συνεργασίας, με την οποία δεν θα ανατεθεί από τον υποστηριζόμενο φορέα (π.χ. μικρό δήμο) η υποκατάσταση της τεχνικής υπηρεσίας, αλλά η υποστήριξή του με προσωπικό για την άσκηση της αρμοδιότητάς του. Με τον τρόπο αυτό, δύναται να διατεθούν στελέχη του φορέα, που αναλαμβάνει την υποστήριξη, για την κάλυψη για συγκεκριμένο έργο της ανάγκης που έχει διαγνωστεί.
Β. Η προσφυγή στην πρόσληψη εμπειρογνώμονα – τεχνικού συμβούλου ή στην ανάθεση παροχής υπηρεσιών με ένταξη σχετικού υποέργου στην πράξη,
Περίπτωση 3η
Φορείς με μη συγκροτημένη οικονομική (και ταμειακή υπηρεσία)
Σε όσες περιπτώσεις δεν υπάρχει οικονομική (και ταμειακή) υπηρεσία, δεδομένου ότι στην περίπτωση αυτή, κατά κανόνα, δεν υπάρχει ούτε τεχνική υπηρεσία, προτείνεται να αντιμετωπιστεί το θέμα σύμφωνα με τη διαδικασία της «υποκατάστασης» του κυρίου του έργου από άλλο διαχειριστικά ικανό φορέα, που θα ασκήσει το ρόλο δικαιούχου έναντι της Δ.Α.
Πηγές:
• ΝΟΜΟΣ ΥΠ’ ΑΡΙΘ. 4314, «Α) Για τη διαχείριση, τον έλεγχο και την εφαρμογή αναπτυξιακών παρεμβάσεων για την προγραμματική περίοδο 2014−2020, Β) Ενσωμάτωση της Οδηγίας 2012/17 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 13ης Ιουνίου 2012 (ΕΕ L 156/16.6.2012) στο ελληνικό δίκαιο, τροποποίηση του ν. 3419/2005 (Α 297) και άλλες διατάξεις .» (ΦΕΚ 265/23-12-2014/Α)
• ΥΑ 81986/ΕΥΘΥ712 «Εθνικοί κανόνες επιλεξιμότητας δαπανών για τα προγράμματα του ΕΣΠΑ 2014 – 2020 − Έλεγχοι νομιμότητας δημοσίων συμβάσεων συγχρηματοδοτούμενων πράξεων ΕΣΠΑ 2014−2020 από Αρχές Διαχείρισης και Ενδιάμεσους Φορείς – Διαδικασία ενστάσεων επί των αποτελεσμάτων αξιολόγησης πράξεων» (ΦΕΚ 1822/24-8-2015/Β)
• ΟΔΗΓOΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΙΚΗΣ ΙΚΑΝΟΤΗΤΑΣ ΔΥΝΗΤΙΚΩΝ ΔΙΚΑΙΟΥΧΩΝ ΕΣΠΑ 2014-2020
• ΝΟΜΟΣ ΥΠ’ ΑΡΙΘ. 4314, «Α) Για τη διαχείριση, τον έλεγχο και την εφαρμογή αναπτυξιακών παρεμβάσεων για την προγραμματική περίοδο 2014−2020, Β) Ενσωμάτωση της Οδηγίας 2012/17 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 13ης Ιουνίου 2012 (ΕΕ L 156/16.6.2012) στο ελληνικό δίκαιο, τροποποίηση του ν. 3419/2005 (Α 297) και άλλες διατάξεις .» (ΦΕΚ 265/23-12-2014/Α)
• ΥΑ 81986/ΕΥΘΥ712 «Εθνικοί κανόνες επιλεξιμότητας δαπανών για τα προγράμματα του ΕΣΠΑ 2014 – 2020 − Έλεγχοι νομιμότητας δημοσίων συμβάσεων συγχρηματοδοτούμενων πράξεων ΕΣΠΑ 2014−2020 από Αρχές Διαχείρισης και Ενδιάμεσους Φορείς – Διαδικασία ενστάσεων επί των αποτελεσμάτων αξιολόγησης πράξεων» (ΦΕΚ 1822/24-8-2015/Β)
• ΟΔΗΓOΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΙΚΗΣ ΙΚΑΝΟΤΗΤΑΣ ΔΥΝΗΤΙΚΩΝ ΔΙΚΑΙΟΥΧΩΝ ΕΣΠΑ 2014-2020
Ράλλης Γκέκας
Δρ. Οικονομικών ΟΤΑ
rgkekas@skepsis.net.gr
Δρ. Οικονομικών ΟΤΑ
rgkekas@skepsis.net.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου