ΣΑΛΑΜΙΝΑ / ΒΙΛΑ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΥ

Καθώς προσεγγίζει ο επισκέπτης στο νησί της Σαλαμίνας διαμέσου της πορθμειακής γραμμή Πέραμα-Παλούκια, δύναται με λίγη προσοχή να παρατηρήσει στο αριστερό του χέρι ανάμεσα στην άναρχη δόμηση των πάσης φύσεως παράκτιων κτιρίων στο δρόμο από τα Παλούκια και την Κούλουρη προς τα Αμπελάκια, μια εντυπωσιακή εγκαταλειμμένη έπαυλη. 

Η έπαυλις ή βίλα Παναγιωτόπουλου, με την είσοδό της επί της παραλιακής ακτής Σαλαμινομαχών, διαθέτοντας αρχιτεκτονικά στοιχεία που παραπέμπουν στην περίοδο του Μεσοπολέμου, δεσπόζει στην άκρη ενός μεγάλου οικοπέδου το οποίο σε αρκετές φορές ονοματίζεται ως κτήμα Παναγιωτόπουλου.

Η πυκνή βλάστηση και τα δέντρα που βρίσκονται πέριξ της επαύλεως εμποδίζουν αρκετά τη φωτογράφηση του διώροφου κτιρίου κάνοντας χρήση του διάκενου που υπάρχει ανάμεσα στο σιδερένιο κιγκλίδωμα του πλινθόκτιστου μαντρότοιχου. 

Μια πανοραμική φωτογραφία - συρραφή τεσσάρων διαδοχικών λήψεων από το σημείο της κυρίας εισόδου: 

Η αναζήτηση φωτογραφικών λεπτομερειών ξεκινά στοχεύοντας πάνω από τον μαντρότοιχο σε μερικά σημεία του οποίου υπάρχουν ενσωματωμένα σπασμένα γυαλιά. Αυτή είναι η οπίσθια πλαϊνή όψη του κτιρίου:

Το πρόστυλο στο ισόγειο δημιουργεί έναν εξώστη στον πρώτο όροφο απ'όπου λογικά προσφέρεται μια άπλετη θέα σε όλο το κτήμα. 

Λεπτομέρειες από τα ανοίγματα - παράθυρα και τον πλευρικό εξώστη του πρώτου ορόφου με το χαρακτηριστικό κιγκλίδωμά του:

Επανερχόμενοι στο εμπρόσθιο τμήμα του κτιρίου που "κοιτάει" προς τη θάλασσα, "ψάχνουμε" πίσω από τα πεύκα για μικρές λεπτομέρειες:

Στον πρώτο όροφο της επαύλεως ένα ζευγάρι άσπρες κουρτίνες έχουν ξεμείνει πίσω από ένα παράθυρο:

Η χαρακτηριστική ξύλινη πράσινη κεντρική εξώπορτα της επαύλεως με σαφή στοιχεία Art Nouveau:

Ο μαντρότοιχος είναι σε πολλά σημεία μισό-γκρεμισμένος και κατεστραμμένος. Μια παλαιά μεταλλική πινακίδα εταιρίας security στέκεται σχεδόν ολικά σβησμένη δίπλα στη δίφυλλη μεταλλική εξώθυρα που οδηγεί στον προαύλιο χώρο μπροστά από το κτίριο:

Ένα διακοσμητικό στολίζει το κάθε φύλλο της σιδερένιας αυλόπορτας:

Ένα μικρό κουδούνι ξεχωρίζει ανάμεσα στο διακοσμητικό κιγκλίδωμα της εξώθυρας και στις πευκοβελόνες.

Ο κορμός του ξεραμένου πλέον φοινικόδεντρου στέκεται αγέρωχα βουβός μαρτυρώντας το ένδοξο παρελθόν άλλης μιας εγκαταλειμμένης επαύλεως. 

Περνάμε τον πολυσύχναστο παραλιακό δρόμο και σε ένα μικρό οικόπεδο που ίσως να αποτελούσε κάποτε συνέχεια και ιδιοκτησία του κτήματος Παναγιωτόπουλου υπάρχει ένας μικρός μόλος. Στο βάθος αριστερά τα επιβατηγά πλοία στο λιμάνι των Παλουκίων, λίγο πιο δεξιά ο Ναύσταθμος της Σαλαμίναςαλλά και το νησάκι του Αγίου Γεωργίου με τα απομεινάρια του παλαιού λοιμοκαθαρτηρίου:

Η βίλα Παναγιωτόπουλου όπως διακρίνεται από την παραλία:

Ο φωτογραφικός φακός σημαδεύει το μικρό τετράγωνο δώμα στον άνω όροφο της επαύλεως:

Η θέση του κτήματος Παναγιωτόπουλου προσδιορίζεται με σήμανση στον παρακάτω χάρτη:

Η θέση της επαύλεως στο κάτω αριστερό τμήμα του οικοπέδου επισημαίνεται στον επόμενο χάρτη όπως επίσης και η ύπαρξη ενός εγκαταλειμμένου ιδιότυπου ναϊδρίου προς το εκ διαμέτρου αντίθετο άκρο του κτήματος:

Σχετικά με το εγκαταλειμμένο ναϊδριο, διαβάζουμε σε πηγές ότι πρόκειται για ένα σχεδόν πιστό αντίγραφο του ναού του Αγίου Νικολάου, ενός περίκεντρου νεοκλασικού ναού με ημισφαιρικό θόλο ο οποίος είχε οικοδομηθεί στα τέλη του 19ου αιώνα εντός του οικοπέδου της φημισμένης επαύλεως του Νικολάου Θων, έργου Ernst Ziller, στη συμβολή των λεωφόρων Αλεξάνδρας και Κηφισίας, στην Αθήνα. 

Η Έπαυλις Θων τη δεκαετία του 1930

Ο μικρός ναός του Αγίου Νικολάου

Σύμφωνα με την ερευνήτρια Μάρω Καρδαμίτση-Αδάμη ο μικρός ναός στο κτήμα Παναγιωτόπουλου στην Σαλαμίνα έχει οικοδομηθεί στις αρχές του 20ου αιώνα βάσει σχεδίων του μηχανικού Ιωάννη Ζολώτα:

Η βίλα Παναγιωτόπουλου "πρωταγωνιστεί" και στην τηλεοπτική σειρά παραγωγής 2005 με τίτλο "Οι Μάγισσες της Σμύρνης", η οποία αποτέλεσε την μεταφορά στην μικρή οθόνη του ομώνυμη βιβλίου της Μάρας Μεϊμαρίδη. Γυρίσματα για τα αρχικά επεισόδια πραγματοποιήθηκαν στη Σαλαμίνα - αν και θεωρητικά τα γεγονότα διαδραματίζονται στην Αίγινα - και μέσα από την σειρά διακρίνονται όψεις τόσο του εξωτερικού όσο και του καταλλήλως διαμορφωμένου για τις ανάγκες της ταινίας εσωτερικού του κτιρίου:

Αντί επιλόγου, αποχαιρετούμε τη βίλα Παναγιωτόπουλου με μια ασπρόμαυρη φωτογραφία που έχει σκοπό να μεταφέρει λίγη από την μυστηριώδη αύρα που πάντοτε προσδίδουν τέτοιου είδους εγκαταλειμμένα κτίρια: